ANITSAL BİR HAYRAT: SİNOP ŞEHİTLER ÇEŞMESİ

Authors : Cenk DEMİR

Pages : 465-504

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :30 Kasım 1853 tarihli Sinop faciası, 1853-1856 Osmanlı-Rus Harbi’nin önemli kırılma anlarından birisidir. Ruslar tarafından gerçekleştirilen deniz harekâtı sonucu Sinop Limanı’nda bulunan Osmanlı filosu, bir vapur dışında tamamen imha edilirken iki bine yakın Osmanlı denizcisi yaşamını yitirmiştir. Şehitlerin aziz hatıralarını yâd etmek amacıyla Padişah Abdülmecid’in iradesiyle kenttin uygun bir noktasına anıtsal bir çeşme yapılmasına karar verilmiştir. 1854 yılında yapımına karar verilen çeşme inşaatı ancak 21 Ağustos 1858 tarihinde tamamlanabilmiştir. Çalışmada öncelikle Sinop Şehitler Çeşmesi’nin, yapım aşamasından tamamlanmasına kadar geçen süre içerisinde yaşanan aksaklıklar ele alınmıştır. Daha sonra çeşmenin suyolları, yapı malzemeleri, mimari özellikleri ve yapım maliyeti Osmanlı arşivlerinde yer alan keşif defterleri ve diğer vesikalardan istifade edilerek tablolar halinde aydınlatılmaya çalışılmıştır. Yine çalışmayla ilişkili olarak belgelerden tespit edilen ancak ismi unutulan Sultan Süleyman Çeşmesi’nin yapımı ve daha sonraki akıbetine dair bulgular da yer verilen konular arasındadır. Bu çalışmayla birlikte Şehitler Çeşmesi’nin yapımına dair menkıbeleşen birtakım yanlış anlatıların önüne geçilmesi, Sinop’un simgesel yapılarından birisi olan söz konusu çeşmenin tanıtımına ve kent tarihine katı sağlanması amaçlanmıştır.
Keywords : Sinop Baskını, Şehit, Çeşme, Hayrat, Su