MİLLÎ MÜCADELE’DE BATI KAMUOYUNDA İSTANBUL’UN EGEMENLİĞİ TARTIŞMALARI

Authors : Cengiz MUTLU

Pages : 125-150

View : 39 | Download : 61

Publication Date : 2023-07-21

Article Type : Research Paper

Abstract :İstanbul’un Türkler tarafından fethi, Hristiyan dünya açısından doğuya karşı dikkatlerin odaklanmasına sebebiyet vermiştir. Zira İstanbul uzun süre Osmanlı Devleti ile Batı arasında bir tampon bölge, adeta fren vazifesi görmüştür. İstanbul’un fethi sadece boğazların egemenliğini Türklere bırakmamış, doğu sorununda yeni bir sayfa açmıştır. Nitekim, Batılı güçlerin Osmanlı Devleti’nin topraklarına el koyma amacıyla aralarında yürüttüğü diplomasi mücadelesinin bir başka ayağını İstanbul oluşturmuştur. Batı açısından adeta bir kızıl elma olan İstanbul yüzlerce yıl gizli paylaşım antlaşmalarının hedefinde olmuştu. Fakat Batılı devletlerin aralarındaki rekabet, İstanbul özelinde Türkiye’nin paylaşım masasına gelmesini sürekli ertelemiştir. Batı bir taraftan İstanbul’un Türklerin elinde olmasını hazmedemezken, diğer taraftan Türkiye’de yaşayan gayrimüslimlerin Türk egemenliğinde kalmasını asla kabullenememiştir. 20.yüzyıla kadar İstanbul’a sahip olma isteği Fransa, Yunanistan, Rusya ve hatta Bulgaristan tarafından sıklıkla açığa vurulmuştur. Özellikle İstanbul’un geleceği Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasıyla Batı başkentlerindeki siyasiler nezdinde en önemli tartışma konularından biri olmuştur. Sürekli düşman devletlerin hırslarının hedefinde olan İstanbul’u ele geçirme hususunda İngilizler Fransızlarla ters düşmüştür. İngilizlerce silah ve mühimmatça desteklenen Yunanistan, kendini Roma imparatorluğunun mirasçısı olarak gördüğünden İstanbul üzerinde hak iddia etmiştir. Fakat Yunanistan’ın hırslarına gem vuran devletlerden biri İtalya olmuştu. Millî Mücadele’de İtalya Türkiye ile yakınlaşırken İtalyan Hükümetini tüm olanaklarıyla destekleyen tek devlet Vatikan’dı. Millî Mücadele yıllarında İstanbul hakkında öne sürülen görüşlerden biri de, kentin uluslararası bir statüye sokulmak istenmesiydi. Bu çalışmada Millî Mücadele’de Batı kamuoyundaki İstanbul’un geleceği tartışmalarına değinilecektir.
Keywords : Doğu Sorunu, İstanbul, Gayrimüslimler, Türkler, İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya