NÜFUS ARTIŞI, PLANLI KALKINMA VE DOĞUM KONTROLÜ ÜÇGENİNDE TÜRKİYE NÜFUSU (1923-2023)

Authors : Mustafa SALEP

Pages : 371-423

View : 36 | Download : 66

Publication Date : 2023-07-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Nüfus, ülkelerin en önemli kaynaklarından biridir. Devlet kurmuş toplumlar, etkin ve güçlü bir nüfusa sahip olmayı hedeflemişlerdir. İlk Çağ’dan modern zamanlara kadar geçen sürede nüfusa ait değerlendirmeler, farklılık göstermiş olsa da önemini korumuştur. Dünya nüfusunun hızlı artışının gıda sorununa neden olacağına dair tartışmalar, 20. yüzyılda devam etmiştir. 1922 yılı sonuna kadar Anadolu’da çetin savaşlar yanında salgın hastalıklarla mücadele etmiş olan Türkler, yetişmiş insan kaynağını önemli miktarda kaybetmişlerdir. Bu makalede, 1923 yılından 2023 yılına kadar geçen sürede Türkiye nüfusunu etkileyen temel etmenler incelenmiştir. Başlangıçta Türkiye Cumhuriyeti, savaşlarda kaybetmiş olduğu nüfusu yeniden kazanmak amacıyla nüfus artışını teşvik etmiştir. Bu talep, genç ve güçlü devlet olma isteğinin bir sonucu olmuştur. Soğuk Savaş döneminde nüfus artış hızı yüksek olan devletlerin dünyanın geleceği açısından riskli görülmesi, gıda üretiminin artan nüfusu beslemeye yetmeyeceğine dair görüşler, nüfusun kontrol edilmesine yönelik bir kamuoyunun oluşmasına neden olmuştur. Bu durum bir taraftan doğumların kontrol altına alınmasına yönelik çalışmaları artırmış, diğer taraftan planlı kalkınma programlarını ortaya çıkarmıştır. Türkiye’de ilk nüfus sayımının 1927’de gerçekleştirilmesinden sonra düzenli aralıklarla nüfus sayımı gerçekleştirilmiş ve nüfusun dağılımları ortaya çıkarılmıştır. Nüfus sayım sonuçları, devletin politikalar belirlemesine katkı sağlamıştır. Nihayet bu çalışmada, birincil kaynakların ışığında Cumhuriyet tarihi boyunca devletin nüfusla ilgili politikaları; nüfus artış hızı, kalkınma planları ve doğum kontrolü çerçevesinden değerlendirilmiştir.
Keywords : Nüfus Artış Hızı, Planlama, Doğum Kontrolü, Malthus, Türkiye Nüfusu