CUMHURİYET DÖNEMİNDE TÜRK DENİZ KUVVETLERİ’NDE YAŞANAN GELİŞMELER (1923-1960)

Authors : Ercan Kostak

Pages : 275-317

Doi:10.18244/cttad.1432351

View : 40 | Download : 31

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk Deniz Kuvvetleri’nin Cumhuriyet döneminde: Bahriye Dairesi, Bahriye Vekâleti, Deniz Müsteşarlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı olmak üzere dört evre hâlinde incelenmesi mümkündür. 1921 yılının başından itibaren Deniz Kuvvetleri’ne komuta eden Bahriye Dairesi, harekât ve idarî işlerin tamamının sorumluğunu üstlenmiştir. Donanma, Cumhuriyet’in ilanı ile TBMM Hükûmeti’nin emrine verilerek Cumhuriyet Donanması olarak adlandırılmıştır. Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal (Atatürk), bu dönemde kuvvetli bir donanma tesis etmeyi amaç edinmiştir. Bu hedef doğrultusunda, 1924 yılının sonunda donanma ile kara tesisleri Bahriye Vekâleti’nin komutası altında yer almıştır. 1925 yılında yurt dışından ilk defa savaş gemisi sipariş edilmiştir. 1928 yılında Bahriye Vekâleti’nin yerini Deniz Müsteşarlığı almıştır. 1933-1938 yılları arası dönemde Cumhuriyet Donanması’nda gelişim yaşanmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nı takiben ABD-Türkiye ilişkilerinde yaşanan yakınlaşma neticesinde alınan askerî yardımlar ile Türk Deniz Kuvvetleri’nin savunması güçlenmiştir. 1949 yılında Deniz Kuvvetleri Komutanlığı dönemi başlamıştır. Bu dönemde, 1952 yılında NATO üyesi olunmasının ardından Deniz Kuvvetleri Komutanlığı üye ülkelerle ilişkileri geliştirmiş, teşkilat yapısını düzenlemiş, eğitim sisteminde değişiklikler yapmış, NATO standartlarına uygun kuvvet oluşturmuş ve tatbikatlara katılmıştır. Deniz Kuvvetleri’nin gücünü artırmak amacıyla denizaltı, denizüstü ve mayın tarayıcı gemiler envantere alınmıştır.
Keywords : Bahriye Vekaleti, Cumhuriyet Donanması, Gölcük, Hamidiye Kruvazörü, Yavuz Muharebe Kruvazörü