HANYALI KÂMÎ ve EDEBÎ KİŞİLİĞİ

Authors : İbrahim AKYOL

Pages : 15-34

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Divan Edebiyatı’nın 18. yüzyıl sonu, 19. yüzyıl başlarındaki Girit’teki temsilcilerinden olan Yahya Kâmî 1773’de Suda kalesinde doğmuş, 1788’de Hanya’ya göç etmişlerdir. Döneminin medrese ilimlerini tahsil etmiş, uzun yıllar gümrük kâtipliği yapmış ve 1802’de İstanbul’a göç etmiş ve aynı yıl İstanbul’da ölmüştür. Kâmî, yerel bir şair olarak kalmış, Türk Edebiyatı’nın bütününü kucaklayan bir özelliğe sahip olamamıştır. Divanı’nın 4 tane yazma nüshası da bulunmaktadır. Bu durum şairin belirli bir çevrede tanındığını göstermektedir. Kâmî, Divan Edebiyatı’nın genel sanat anlayışına aykırı, zaman zaman bu sanat anlayışını zorlayan şiirler de yazmıştır. Kâmî, aynı zamanda mutasavvıf bir şairdir. Kadirî tarikatı şeyhlerinden Mehmet Emin Kadiri’ye bağlanmıştır. Asıl etkilendiği şahıs ise Celvetiye tarikatı şeyhlerinden Salacıoğlu Mustafa Celveti’nin halifelerinden Nuri Efendi’dir. Kâmî, Divan Edebiyatı’nın önde gelen şairlerinin divanlarını okumuş, bunlardan da en çok Nâbi, Nedim ve Nuri Efendi’den etkilenmiştir. Nuri’yi üstadı olarak görmekte, bir hayranlıkla bahsetmektedir. Nâbî’nin hikemi tarzından etkilenmiş, bir gazelini tahmis etmiştir. Nedim’in sokağa açılan şiir anlayışından etkilenerek, sevgilinin cinselliğini ön plana çıkartan şiirleri de bulunmaktadır. Böylelikle Nuri’nin tasavvuf anlayışı, Nâbî’nin hikemi anlayışı ve Nedim’in sokağa dönük şiiri arasında bocalamış, yeni bir anlayış ortaya koyamamıştır. Divan’ında 224 şiir bulunmaktadır. Şiirlerinin dağılımı şöyledir: Kaside: 24, (% 10.7) Gazel: 132 (% 58.9) Kıt’a: 42 (% 18.75) Nazm: 11 (% 4.9) Beyit: 2 (% 0.8), Mesnevi: 6 (% 2.6), Terkib-i Bend: 1 (% 0.4), Tahmis: 5 (% 2.2), Muhammes: 1 (%0.4) Kâmî; Adalar, Girit ve Hanya’daki Türk Edebiyatı, Türk sosyal ve kültürel hayat için önemli bir şairdir.
Keywords : Kâmî, Hanya, Divan edebiyatı, şair