Süheyl ü Nevbahar’ın Savaş Terminolojisi Üzerine Bir İnceleme

Authors : Zeliha GADDAR

Pages : 35-58

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Bu makalede, Süheyl ü Nevbahar’da kullanılan bazı savaş terimleri kökenleri, kullanılış sıklıkları, yapısal ve anlamsal özellikleri bakımlarından incelenmiştir. 5703 beyitlik Süheyl ü Nevbahar mesnevisi, 1350’de Hoca Mes?ud tarafından Farsçadan Türkçeye çevrilmiştir. Mesnevide, Yemen padişahının oğlu Süheyl ile Çin imparatorunun kızı Nevbahar arasındaki aşk anlatılır. Süheyl ü Nevbahar zengin bir sözvarlığına sahiptir. Bu çalışmada üzerinde durulan sözcükler şunlardır: ceng, çalış, savaş, urış, bend, demür, ?ışt, gürz, ?al?an, ?amçı, ?argu, kemend, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, kus, na?are, ?ur-na, cevşen, çu?al, ışı?, ?on. 23 savaş terimi 228 kez kullanılmıştır. Bunlardan en sık kullanılanları, ?ılıç (49), o? / o? (48), ya / yay (27)dır. Sözüklerin 14’ü (?avaş, çalış, urış, demür, ?al?an, ?amçı, ?argu, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, çu?al, ışı?, ?on) Türkçe, 9’u (ceng, bend, ?ışt, gürz, kemend, kus, na?are, ?ur-na, cevşen) Farsçadır. Bu sözcüklerden bir kısmı bugün Türkiye Türkçesinde kullanılırken, bir kısmı hemen hemen hiç kullanılmamaktadır. Bugün Türkiye Türkçesinde ?ışt, kus, na?are, çu?al sözcükleri kullanılmazken çalış, urış, temür, cevşen, ışı?, ?on sözcükleri farklı biçim ve anlamda kullanılmaktadır. Ceng, ?avaş, bend, gürz, ?al?an, ?amçı, ?argu, kemend, ?ılıç, o? / o?, ya / yay, süñü, ?ur-na sözcükleri ise küçük ses değişiklikleriyle ya da hiçbir değişikliğe uğramadan günümüze ulaşmıştır.
Keywords : Old Anatolian Turkish, Suhayl u Nevbahar, Turkey Turkish, War Terminology, Vocabulary, Etymology