Dîvâne Mehmed Çelebi’nin Müseddesi ve Müseddese Yapılan Tazminler Üzerine

Authors : Mümine ÇAKIR

Pages : 189-210

View : 9 | Download : 5

Publication Date : 2015-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Nazire geleneği, Türk Edebiyatı’nın özellikle de Dîvân şiiri geleneğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Genç şairlerin kendilerini yetiştirmeleri için gerekli bir yapı olmasının yanı sıra şairliğini ispatlamış şairler için de bir şairlik gösterisidir. Nazirenin bir uzantısı kabul edilen tazmin geleneği de model alınan şiirin bir mısraını veya bir beytini kullanarak nazire yazmaktır. Bu çerçevede Afyon Mevlevîhanesi Şeyhi Semâî mahlaslı Dîvâne Mehmed Çelebi’nin yazdığı bir mütekerrir müseddes, zaman ve mekânı aşarak, 16. asrın önemli şairlerinden Nev’î ve 17. asrın şairlerinden Tebrizli Kavsî tarafından tazmin edilmiştir.Semâî, müseddesinde tasavvufî bir neşveyle ilâhî aşk karşısında âşığın halini, bu yolda çekilen sıkıntıları ve âşığın şikâyetçi olmama durumunu başarılı bir şekilde anlatmıştır. Bu müseddesin tekrar beytinin kullanıldığı tazminlerde ise âşığın halleri, çektiği sıkıntılar ve bundan şikâyetçi olmama durumu model şiirden farklı olarak daha rindane ve maddî bir aşk çerçevesinde anlatılmıştır. Tazminler de en az zemin şiir kadar başarılıdır. Bu makalede şiirlerin muhtevası üzerinde durulacak ve daha sonra da şekil ve muhteva açısından şiirler karşılaştırılacaktır.
Keywords : Nazire, Tazmin, Semâî, Nevî, Kavsî