KENTLEŞMEDE İŞLEVSEL YAKLAŞIM VE AKSARAY KENTİ

Authors : Halil Mesut BAYLAK, Barış TAŞ

Pages : 120-140

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarımın başlaması ile insanoğlu yerleşik hayata kapı aralamış ve devamında köyler kent yerleşmelerini oluşturan bir çekirdek görevi üstlenmiştir. Bir kentin gelişmesinde ve çevresiyle sürekli iletişim halinde bulunmasında önemli bir yeri olan fonksiyonların bütünü kent fonksiyonları olarak ifade edilir. Gelişen dünyada kentleri ortaya çıkartan, dinamik bir gelişme süreci içerisinde değerlendirilmelerine olanak sunan çok sayıda işlevler vardır. Bütün bu işlevlerin bir kentte aynı etkiye sahip olması mümkün değildir. Bu sebepten kentlerin sahip oldukları özelliklerden birinin diğerlerine göre genellikle bir adım öne çıktığı söylenebilir. Bu sebeple de ön plana çıkan fonksiyona göre kentleri gruplandırabiliriz. Kentler beraberinde genel olarak kent sayısının artması ya da kentlerdeki nüfusun artmasının yanında ekonomik gelişmeler, iş bölümü ve uzmanlaşmanın artmasına neden olan süreçler bütünü olarak ifade edilen kentleşme kavramını doğurmuştur. Kavram bünyesinde, tarihsel seyri ve fonksiyonel özelikleri olmak üzere iki önemli boyutu barındırır. Aksaray Kenti Anadolu’nun orta kesiminde yer almaktadır. Bu sebeple farklı yönlerden gelen yolların kesişim gösterdiği bir konumdadır. Aksaray kentinin sahip olduğu bu özelliğini tarih boyunca kullanabilmiş ve önemli bir yerleşim yeri olabilmeyi başarmıştır. Başka medeniyetlerin de ilgisi tarihsel süreçte bu şehir üzerinde olmuş ve halen dinamik bir şekilde varlığını ve gelişimini devam ettirmektedir. Tarih boyunca Aksaray’ın kent olarak oluşmasında ve gelişmesinde hangi özellikler ön plana çıkmıştır, bu özelliklerin kente ne gibi katkıları olmuş gibi soruların cevaplarına odaklanan bu çalışma Aksaray ilinin kent modellemelerindeki yerini belirlemeye yönelik bir araştırma olabilme amacındadır. Literatür taramasıyla elde edilen bilgiler derlenerek Aksaray ili, kentleşmenin tarihsel süreci içerisinde değerlendirmesi üzerinde durulmuş ve fonksiyonel özellikleri ve nüfus artışı ışığında kentleşme modelleri sınıflandırması yapılmıştır.
Keywords : ipek yolu, garnizon kenti, kentleşme, üniversite kenti