ÇANKIRI ŞEHRİNİN ESKİ MAHALLELERİ

Authors : Bekir GÖKMEN

Pages : 258-279

View : 7 | Download : 7

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çankırı şehri, kuruluşu antik çağa kadar dayanmaktadır. Bir kale yerleşmesi olarak kurulan şehir zamanla surların dışına çıkarak kalenin güney eteklerine doğru gelişmiştir. Osmanlı Devleti’nden günümüze intikal eden şehrin eski mahallelerinin isimleri 1934-1937 yıllarındaki düzenlemelerle değiştirilmiştir. Bu düzenlemelerden önce, toplamda 24’ü bulan mahalle sayısı 10‘a indirilmiştir. Alibey, Alacamescit, Buğdaypazarı, Cami-i Kebir, Çetince, Hacıismailağa, Halilağa, Hocaelvan, Hocaibrahim, Hoca Bahşayiş, İmaret, Karataş, Perdedar, Saray, Şeyhosman, Tabakhane, Tatlıpınar, Taşmescit, Tevfikiye, Yapar, Yeni, Yoğurtçu, Hatır Safa ve Çukur adlı mahalle isimleri düzenlemeden önce bulunmaktaydı. Düzenleme ile Cumhuriyet, Karatekin, Mimar Sinan, İncili Çeşme ve Aksu isimleri altında mahalle sınırları yeniden tasniflenmiş, Alibey, Buğdaypazarı, Karataş, Yeni ve Tabakhane mahalleleri isimlerini ve konumlarını korumuştur. Cumhuriyet dönemi belediye kayıtlarında ve özellikle nüfus kütüklerinde kayıtşı bu mahallelerin halihazırda nerelere tekabül ettiği şimdiye kadar tam olarak ortaya konulmamıştır. Büyük bir kısmı Çankırı kalesinin güneyinde, eski şehir çekirdeği halindeki bu mahalleler, üçerli beşerli şekilde birleştirilerek yeniden isimlendirilmiştir. Bu mahallelerle ilgili tarihi ve coğrafi bilgilerin mekânsal bağlantılarını kuramamak araştırmacılar için büyük güçlükler çıkartmaktadır. Halen Çankırı İli Nüfus Müdürlüğü tarafından kullanılan bu eski mahalle kütük sisteminin nerelere karşılık geldiğini, bu kütüğe bağlı olan vatandaşlar bile bilmemektedir. Bu çalışmada 1930-40’lı yıllarda yeni mahalle sistemine geçtikten sonra mekânsal bilinirliklerini yitiren eski mahalle isimlerinin ve yerlerinin, günümüz mahalle sisteminde ne şekilde yer aldığı ortaya konulmuş ve harita üzerinde gösterilmiştir. Bu sayede Çankırı şehri mahallelerinin konum tespitini bilinen yakın dönemden Osmanlı Devleti yükselme dönemine kadar götürmek mümkündür.
Keywords : Çankırı, Coğrafya, Şehir, Eski Mahalle, Konum Tespiti