ABDULLAH ME’MUN VE MUHAMMED EMİN’İN HİLAFET MÜCADELESİ

Authors : Hasan Hüseyin GÜNEŞ

Pages : 8-28

View : 20 | Download : 14

Publication Date : 2015-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Abbasî halifesi Harun Reşid, kendine halef olarak önce Muhammed’i, sonrasında Abdullah ve Kasım’ı veliaht tayin etti. Abbasî hanedanından Zübeyde’nin oğlu Muhammed Emin’in liyakatine inanmadığı halde, hanedanın baskısından çekinerek onu birinci veliaht tayin etmiş olmasına rağmen, Horasanlı bir cariyeden doğma Abdullah Memun’a daha çok güvenmekteydi. Bu nedenle ona Horasan’da özerk bir statü bahşetti. Böylece Harun Reşid, bu şekilde -bilerek veya bilmeyerek- Abdullah Memun’a zafere giden yolu açmış oldu. Ölmeden önce bu kararını hac için gittiği Mekke şehrinde bir protokolle resmileştirdi. Ulema ve halka açık gerçekleştirilen Mekke protokolünün geçerliliği, Harun Reşid öldükten sonra Muhammed Emin tarafından tedricen ihlal edilmeye başlandı. Akabinde, kardeşler arasında -Kasım’ın müdahil olmadığı- bir mücadele başladı. Bu rekabette Abdullah Memun, kardeşi Muhammed Emin’e zamanla üstünlük kurdu ve nihayetinde Muhammed Emin’in ölümüyle neticelenen mücadeleyi kazandı. Zaferinde İranlı unsurun, Muhammed Emin’i destekleyen Arap unsura üstünlüğünün yanı sıra, Fazl bin Sehl, Tahir bin Hüseyin gibi İranlı şahsiyetlerin başarıları rol oynamıştır.
Keywords : Muhammed Emin, Abdullah Memun, Abbasîler