GÖLGEDEKİ MİT: KARAGÖZ’DE OLAĞANÜSTÜ VARLIKLAR

Authors : İbrahim GÜMÜŞ

Pages : 82-89

Doi:10.30804/cesmicihan.1032977

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Gölge oyunu, ışık yardımıyla nesnelerin görüntülerinin perdeye yansıtılması tekniğine dayanır. Gölge oyunun kökenini belirlemek her ne kadar güç olsa da mit-din-oyun-kültür ilişkisi bağlamında bakmak gerekir. Gölge oyunu, mitlerdeki aydınlık-karanlık zıtlığı üzerine kurulmuştur. Gölge oyunun başlangıcındaki karanlık ve sonrasında ışık yardımıyla aydınlanan beyaz perde de mitlerdeki aydınlık-karanlık düalizmini yansıtır. Aynı zamanda gölge oyunu, metin, icra ve oyunda kullanılan malzemeler vd. unsurlarla birlikte bir kozmosu oluşturur. Türk gölge oyunu Karagöz, hayatın her aşaması ve alanından olay ve karaktere yer veren zengin bir metne sahiptir. Türk Gölge Oyunu Karagöz’de yaşamın her kesiminden insanlar yer almaktadır. Oyunda yer alan olağanüstü varlıkları oyundaki rollerine göre “göstermelik olarak yer alan olağanüstü varlıklar” ve “asıl oyunda yer alan olağanüstü varlıklar” olarak ikiye ayrılır. Karagöz’de şahmeran, simurg, burak, deniz kızı, büyücü, cazu, cin, zebani, ejderha, canavar gibi olağanüstü varlıklar yer alır. Mitik varlıklar bazen olay örgüsünde aksiyonu oluştururken bazen de hiçbir rolü bulunmaz. Bu makalede Türk gölge oyununda yer alan mitik varlıklar tespit edilip metin merkezli yöntemle çözümlenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Gölge Oyunu, Karagöz, Hacivat, Mitoloji, Mitik Varlıklar, Türk Halk Tiyatrosu