Kitap Kritiği: Sovyet Arkeolojisi Üzerine Denemeler 1

Authors : Okan Sezer

Pages : 99-106

Doi:10.30804/cesmicihan.1594753

View : 94 | Download : 56

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Sovyet Arkeolojisi Üzerine Denemeler 1 başlığını taşıyan kitap, Töre Sivrioğlu ve Sidar Gündüzalp tarafından kaleme alınmış ve Sakin Kitap yayınevi tarafından 2023 yılında basılmıştır. Kitap toplamda 160 sayfadır. Kitabın önsözünü Ahmet Uhri üstlenmiştir. Kitap, yazarlar tarafından ayrıca-bağımsız yazılmış ve içlerinden bazıları erken tarihlerde farklı mecralarda yayınlanmış altı bölümden oluşmaktadır. Söz konusu bölümler, Leo S. Klein’in yaşamı ile Tilla Tepe (Afganistan) hakkında olanlar dışında, genellikle Sovyet arkeolojisindeki tartışmalar, akımlar, ideolojik çizgiler ve tüm bunların dış dünyayla (genellikle Batı’yla) olan bağlantılarını işlemektedir. Dışarda bırakılan iki bölümün sayılan konulardan tamamıyla sıyrıldığı ise söylenemez. Bölümler; Sovyet Arkeolojisinin İkili Mirası (1), Toplumsal Evrim, Kültürel Yayılım ve Sovyet Arkeolojisi (2), Sovyet Protohistoryasında Köleci Toplum Tartışmaları: Mezopotamya Örneği (3), İki Dünya Arasında: V. Gordon Childe’ın Amerikan ve Sovyet Arkeolojisiyle İlişkisi (4), Tilla Tepe Hazinesinin Öyküsü: Afganistan’da Sovyet Arkeolojisi (5) ve L. S. Klejn’in Yaşamı ve Düşünceleri (6) başlıklarıyla sıralanmaktadır. Sovyet arkeolojisinin yeterince konuşulmamış ve tartışılmamış olması nedeniyle hazırlandığı çeşitli şekillerde birkaç kez belirtilmektedir. Bu yanıyla önemli ve/veya önemle incelenmesi gereken bir konuma yükseldiği açıktır. Ancak her ne kadar adı geçen ve artık var olmayan arkeoloji tecrübesinin artı ve eksileriyle tanıtılmasının amaçlandığı bildirilse de, tarihçe ile teorik arka plana dair yazılanların arazi uygulamalarına dair yazılan ve/veya yazılmayanları gölgede bırakmasıyla birlikte, eksi(k) yanların mercek altına çokça konmadığı, bunun yerine eksi(k) yanlara dair iyimser bir tutum sergilendiği kendini hissettirmektedir. Uygun, makul ve yalın gerçekliğe yaklaşabilen tespitleri, bir kitap incelemesi sınırlarında yapılabilecek ölçüde sıralayarak öne çıkan bazı noktaları netleştirmeye çalışacağız.
Keywords : Sovyet Arkeolojisi, Avrasya Prehistoryası, Avrasya, Arkeolojik Kuram, Rusya