Geçmişten günümüze Kocaeli türkülerinde ağıt geleneği

Authors : Gülşen Erdal

Pages : 752-771

Doi:10.31811/ojomus.1455769

View : 51 | Download : 64

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Ölüm veya felaketler üzerine yakılan ağıtlar, acının ifadesi olarak evrensel niteliktedirler. Anadolu’nun her yöresinde olduğu gibi Kocaeli türküleri içinde de ağıtlar yer almaktadır. Kocaeli türkülerinde ağıt geleneği örneklerine rastladığımız ilçeler; Kandıra, Gölcük, Gebze ve İzmit olarak tespit edilmiştir. Kocaeli’nin, TRT repertuvarında yer alan kayıtlı türküleri arasında ağıt geleneğini yansıtan türküler olmakla beraber, 2015-2019 derleme çalışmasında derlenen türküler içerisinde de ağıt geleneği içinde değerlendirilebilecek türkülere rastlanmıştır. Yaşanan olaylar karşısında çaresizliği, isyanı ve sessiz kabullenişi anlatan ağıt örnekleri, Kocaeli insanının hayatı algılayışını da sergilemektedir. Kent tarihine göz atıldığında millî mücadele öncesi kent nüfusu içinde yer alan azınlıklara, özellikle de İzmit Sancağı’nda; Bardizag, Armaş, Aslanbeg ve Yalova civarında yaşamış olan Ermenilere ait ağıtların varlığı görülmektedir. Bu çalışmada yöredeki Cumhuriyet öncesi ağıtlardan başlayarak, yakın tarihlerde yaşanmış olaylara dayanan ağıtlara kadar ulaşan bir örnekleme yapılmıştır. Çalışmada Kocaeli yöresinde türkü söyleme geleneği içinde ağıt örnekleri üzerinde durulmuştur. Örneklerde yasa dair söylemlerin Kocaeli yöresi halkının dilinden nasıl ifade edildiği türkü sözleri üzerinden analiz edilmiştir. Böylece Kocaeli yöresinin kültürel kimliğinin ağıtlar üzerinden aktarımının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Kocaeli’nin tarihsel geçmişindeki azınlıklara ait ağıt örneklerinin sözleri üzerinden bulgulara ulaşılmıştır. Yine Cumhuriyet dönemi ile birlikte kültürel yapısı şekillenen Kocaeli’nde derlenen Kocaeli türküleri içerisinde yer alan ağıt niteliği taşıyan türkülerin tespiti yapılmış ve bulgulara ulaşılmıştır.
Keywords : Kocaeli türküleri, ağıt, Kocaeli ağıtları