İcra ve notasyon farklılığı bağlamında iki Rumeli türküsünün usûl açısından incelenmesi

Authors : Erkan Kanat

Pages : 688-701

Doi:10.31811/ojomus.1571734

View : 100 | Download : 293

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma makalesi, resmi müzik kurumları arşivleri ya da diğer web tabanlı arşivlerde yer alan notalarda Sofyan ve/veya Nim Sofyan usûllerinde görünen ancak profesyonel icracılar tarafından bu usûllerin dışında darplarla icra edilen Şahane Gözler Şahane ve Köşküm Var Deryaya Karşı adlı iki Rumeli türküsünün icrası ve notasyonu arasındaki farklılığına dikkat çekmek ve bu alanda çalışma yapan araştırmacılara katkı sunmak amacıyla hazırlanmıştır. Her ne kadar form açısından bu eserler şarkı olarak da adlandırılsalar da yazınsal çalışmaların çoğunluğunda türkü tanımlaması büyük oranda kullanıldığından bu çalışma içerisinde de türkü tanımlaması tercih edilmiştir. Her iki eserin notası da verilerek söz konusu bağlam temelinde bu türkülerin örnek olarak verilen icrası sırasında kullanılan darpları da içeren nota örneği de betimsel analiz yöntemiyle karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Eserlerin mevcut notalarında görülen usûle bağlı kalmaksızın ortaya konan icralardan anlaşıldığı üzere her iki türkünün de Nim/ Sofyan/Sofyan usûllerinin sahip olduğu darpları kısmen içerdiği ancak eserlerin bütününde sözel yapıya uyumlu üç zamanlı vurguların da icra edildiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla da Nim Sofyan ve Sofyan usûllerinden ayrılan ve sözel yapıya uyumlu görünen darp dizilimiyle yeniden notaya alınmış iki eserin nota ve icra arasındaki farklılığını eserdeki zaman kavramı açısından ortadan kaldırabilmek maksadıyla bir notasyon önerisi de sunulmaya çalışılmıştır.
Keywords : usûl, Sofyan, Nim Sofyan, Rumeli türküleri, notasyon