Birincil yaklaşımlar ve çocuk hakları çerçevesinden çocuklarda madde bağımlılığı

Authors : Çağla YİĞİTBAŞ

Pages : 87-96

Doi:10.36731/cg.998666

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-28

Article Type : Review Paper

Abstract :Madde bağımlılığı, küresel bir halk sağlığı sorunudur. Sonuçları itibarıyla yalnızca bireyi değil, aileyi ve hatta toplumu da etkilemektedir. Ve günümüzde bağımlılığın pek çok türü ile karşılaşılmaktadır. Bağımlılık hemen hemen yaştan kişide görülmekle birlikte sonuçları açısından çocuklardaki bağımlılıklar daha tehlikelidir. Madde bağımlısı çocukların ötekileştirilmesi mevcut sorunun daha da derinleşmesine yol açmaktadır. Konuya çocuk hakları penceresinden bakıldığında; Türkiye’nin de kabul ettiği çocuk hakları sözleşmesinde çocuğun madde bağımlılığından korunması ilkesi bulunmaktadır. Bu bağlamda sözleşmede yer alan “yaşama ve gelişme hakkı” ile “sağlık hizmetlerine erişim hakkı” ve “insana yakışır bir yaşam standardına erişim hakkı” maddeleri de çocukları madde bağımlılığından koruma ya da rehabilite etme anlamında sahip oldukları haklarıdır. Çocukluk döneminde bağımlılığın belirtilerinin anlaşılması koruyucu ve rehabilite edici yaklaşımlar açısından çok önemlidir. Çocuğun yaşı, cinsiyeti, içinde yaşadığı çevre risk nedenleri arasında gösterilmektedir. Literatürde ergenlik dönemi bağımlılık açsından tehlikeli bir dönem olarak kabul edilmektedir. Bu sorunun çözümünde; nedenlerin bilinmesi, etkilerin değerlendirilmesi, çözüm önerileri konusunda bilincin oluşması önemlidir. Son zamanlarda Türkiye’de de çocuklarda madde bağımlılığı oranının artmaya başladığı bildirilmektedir. Bu bağlamda Türkiye, 2023 yılına kadar sürdüreceği bir projeyi başlatmıştır. Projenin hedeflerinin içinde çocuklara yönelik tedbirlerde bulunmaktadır. Türkiye’deki çocukların sıklıkla esrar kullandığı belirlenmiştir. Esrar halisinojen grubunda olan ve merkezi sinir sistemine etki yapan bir maddedir. Çocukların madde bağımlılığından korunması birey, aile ve toplumun çabalarıyla mümkündür. Bu derleme madde bağımlılığını son güncel veriler altında ele almaktadır. Madde bağımlılığının tanılanmasını, nedenlerini, etkilerini, sonuçlarını ve Türkiye’deki yasal düzenlemeleri koruyucu önleyici yaklaşımlar ve çocuk hakları penceresinden incelemektedir.
Keywords : Bağımlılık, madde bağımlılığı, çocuk, çocuk hakları