RADYASYONUN ZARARLI ETKİLERİ HAKKINDA HASTALARIN BİLGİ DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: BİR HASTANE ÖRNEĞİ

Authors : Özden GÜDÜK, Cenk Hilmi KILIÇ, Özlem GÜDÜK

Pages : 874-889

Doi:10.30569/adiyamansaglik.430175

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2018-08-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışma hastanelerde sağlık hizmeti alan hastaların, teşhis ve tedavi sırasında maruz kaldığı radyasyonun insan vücuduna zararları hakkında bilgi düzeyini ölçmek ve aynı zamanda bu bilgiye hangi kanal vasıtasıyla eriştiklerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çalışma Mayıs- Eylül 2017 tarihleri arasında İstanbul’ da bir kamu hastanesinde bilgisayarlı tomografi, angiografi, radyografik görüntüleme, nükleer tıp tedavisi gibi iyonize radyasyon içeren işlem yaptıran 100 hastadan anket yolu ile elde edilen veriler ile yapılmıştır. 19 ifadeden oluşan ankette yer alan ilk 5 soru yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu ve aylık gelir gibi demografik özellikleri ölçmeye yönelik olarak sorulmuştur. Elde edilen veriler için yapılan güvenilirlik analizi için cronbachalpha katsayısı 0,786 olarak bulunmuştur. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi tanımlayıcı istatistiki yöntemler ve bağımsız örneklerde t testi, tek yönlü varyans analizi ve korelasyon testi kullanılmıştır. Bulgular: Elde edilen sonuçlara göre hastaların %76’sı istenilen radyolojik tetkikin zararlı radyasyon içerdiğini düşündüğünü ve en çok röntgenin zararlı radyasyon içerdiğini belirtmişlerdir. Radyasyon zararları hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunu ifade edenlerin oranı %63 olarak görülmüştür. Radyasyon hakkında bilgiyi hangi kanaldan aldınız sorusu 10 ifadeden oluşan çoklu seçenek olarak sorulmuştur. Bu soruya cevap olarak en yüksek oranda (%22.9) “medya” seçeneğinin işaretlendiği görülmüştür. “İşlemi yapan sağlık personeli bilgilendirdi” seçeneği %12.8, “ailem bilgilendirdi” seçeneği %12.3 ve “doktordan bilgi aldım” seçeneği %11.9 olarak ifade edilmiştir. Ankete katılan hastaların radyasyonun zararları hakkında bilgi düzeyini ölçme amaçlı olarak sorulan 7 ifadeye (5’li likert) verilen cevapların aritmetik ortalaması ise 3.86 olarak yüksek oranda bulunmuştur. Sonuçlara göre hastaların radyasyon hakkında farkındalığı yüksek olsa da, işlemi yapan sağlık personelinin bilgilendirmesi beklenirken kişilerin medya ve aile çevresinden bilgi aldığı görülmektedir. Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre ankete katılan hastalardan % 24’ünün radyasyonun zararlı olmadığı seçeneğini seçmesi göz ardı edilmemelidir. Ayrıca radyasyonun zararları hakkında bilgiyi nereden aldınız şeklinde çoktan seçmeli olarak sorulan ifadelere en yüksek oranda (%22.9) medya cevabı seçildiği görülmektedir. 
Keywords : radyasyon, radyasyon zararları, hasta güvenliği