GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE YENİLENEBİLİR-YENİLENEMEYEN ENERJİ TÜKETİMİNİN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: SAKLI EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

Authors : Servet Kapçak

Pages : 409-423

Doi:10.35379/cusosbil.1240166

View : 211 | Download : 203

Publication Date : 2023-10-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Enerji, ilk dönemlerden beri insanoğlunun ele aldığı temel faktörlerden biri olmuştur. Sanayi devrimiyle birlikte önemi artmış ve ülkelerin sanayileşmesinde önemli rol oynamıştır. Sürdürülebilir büyümenin temel kaynaklarından biri olan enerji, geleneksel ekonomi akımları tarafından dikkate alınmayarak bir üretim girdisi olarak görülmemiştir. Ancak 1970 yılından sonra yeni bir ekonomi teorisi olan ekolojik iktisat yaklaşımı iktisatçıları enerjiyi ekonomik büyümenin birincil kaynağı olarak görmüşlerdir. Meydana gelen petrol krizleriyle birlikte ekonominin her sektörü için önemli olan yenilemeyen enerji kaynaklarının tükenebilir olması ve ekolojik dengeyi bozması nedeniyle ülkeler enerji politikalarında değişime giderek tükenemeyen temiz, ucuz ve çevre dostu olan yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmişlerdir. Bu çalışmada yenilenebilir, yenilenemeyen enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki asimetrik ilişki Çin, Peru, Endonezya, Tayland, Kolombiya, Ekvator, Brezilya ve Meksika gibi seçilmiş orta-yüksek gelirli ekonomilerde 1965-2018 dönemi itibariyle analiz edilmiştir. Değişkenlerin logaritmik değerlerinin DF-GLS, KPSS ve Ng-Perron birim kök analizleri yapılmış ve değişkenlerin birinci farkında durağan olduğu tespit edilmiştir. Değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkisi yeni nesil testlerden biri olan saklı eşbütünleşme testi kullanılarak analiz edilmiştir. Uzun dönem katsayıları FMOLS tahmincisi kullanılarak, nedensellik ilişkileri de saklı hata düzeltme modeline dayalı asimetrik nedensellik testi ile incelenmiştir.
Keywords : ekonomik büyüme, ekolojik iktisat, yenilenebilir yenilenemeyen enerji tüketimi, saklı eşbütünleşme yaklaşımı, saklı hata düzeltme modeli