TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA LAKAPLAR: BESNİ İLÇESİ ÖRNEĞİ

Authors : Büşranur ASLAN, Burak TELLİ

Pages : 147-164

Doi:10.14520/adyusbd.1261466

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2023-04-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Ad bilimi; canlı, cansız varlıkların veya soyut kavramların adıyla ilgilenen bilim dalıdır. Ad biliminin inceleme alanlarından biri de kişi adlarını insert ignore into journalissuearticles values(antroponomi); inceleyen bilim dalıdır. Kişi adları toplumların kültürel hazinesinin ortaya çıkarılması bakımından son derece önem arz etmektedir. Ad kullanımı Türk toplumunda kültürel, sosyal birçok alanda işlevsel olarak kullanılmaktadır. Kişilerin toplumdaki yerini ve sosyal ilişkilerdeki durumunu belirleyen ad kullanımı, insanlar arasındaki toplumsal birlikteliği sağlamaktadır. Kişiler, ad kullanarak toplumun bir üyesi haline gelmektedir. Kullanılan her ad bir kişiyi temsil etmektedir. Ad biliminin inceleme alanlarından birini lakaplar oluşturmaktadır. Lakaplar genellikle insanlar arasında ilişkilerin hâlâ önemini koruduğu kırsal kesimlerde görülmektedir. Kırsal kesimlerde nüfusun azlığına bağlı olarak insanlar birbirlerini lakapları ile çağırmaktadır. Böylece ifadede ve davranışta samimilik, canlılık ve etkileyicilik görülmektedir. Kullanılan lakaplar kişinin mesleği, fiziksel özellikleri, ruhsal yapısı, sülale ya da akrabalarının özellikleri, çevresinden gördüğü ilgi, alışkanlıklardan yola çıkılarak oluşturulmaktadır. Kullanılan her lakap, bölgenin coğrafyasından, tarihinden, kültüründen ve sosyal hayatlarından izler taşımaktadır. Söz varlığı bakımından önemli bir yere sahip Türkiye Türkçesi ağızları ve onun bir yansıması olan lakaplar, Türkiye Türkçesi ağızlarında orijinal örnekleriyle varlığını sürdürmektedir. Lakap verme geleneği Besni ilçesinde ve köylerinde canlılığını korumaktadır. Yöre halkının özellikle kırsal kesimde yaşayanlar arasında lakabı olmayan neredeyse bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Besni ilçesi ve köylerinde verilen lakaplar tespit edilmiş olup bu lakaplar veriliş nedenlerine ve yapılarına göre tasnif edilmiştir. Lakap verme geleneğinin yöre halkının ağzından söyleniş şekillerine göre yazılmasına önem gösterilmiştir.
Keywords : Ad bilimi, Lakaplar, Besni, Besni Lakapları