TÜRKOLOJİ BÖLÜMÜ: GİRİŞ

Authors : Aysu Ata

Pages : 419-430

Doi:10.32321/cutad.1444278

View : 161 | Download : 148

Publication Date : 2024-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, dilin önemine vâkıf olan kişilerin başında gelmektedir. Nitekim, Türk dilinin gelişimi için yapmış olduğu hizmetler aşikârdır. Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk tarafından Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin açılması hususunda, 14 Haziran 1935 tarihinde, 2795 sayılı Kanun yürürlüğe koyulmuştur. 9 Ocak 1936 tarihinde Etnoğrafya Müzesi büyük salonunda, Cumhurbaşkanı Atatürk, Başbakan İnönü ve bütün hükümet üyeleri, milletvekilleri, elçiler, yabancı konuklar, öğretim üyeleri, öğretmenler ve öğrencilerin katılımıyla açılış töreni yapılmıştır. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünün kuruluş kadrosu, yapılan arşiv araştırmalarından hareketle Saim Ali Dilemre, Hasan Reşit Tankut, İbrahim Necmi Dilmen, Abdülkadir İnan ve Agop Dilaçar olarak tespit edilmiştir. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Türk dilini ve Türk tarihini bilimsel temellere dayanarak araştırmak ve aydınlatmak amaçlarıyla kurulmuştur. Derin bir anlama sahip olan fakültenin adı, kuruluş amacıyla da doğrudan ilişkilidir. Fakültenin kuruluşunun ardından, Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminde yukarıda bahsi geçen amaçlar doğrultusunda birçok bilim adamı çalışmıştır. Bunların bir kısmı hem söz konusu fakültede hem de Türk Dil Kurumunda görev almışlardır. İlgili uzmanlar, Türk dilinin yeryüzü dilleri içindeki yerini ve önemini belirten dersler vermişler, Türk grameri ve Türk dilinin çeşitli lehçeleri, Türk yer adları, Türkçenin yabancı diller ile ilişkileri gibi konular üzerinde durmuşlardır. Eski Türk Yazıtlarının bulunuşuyla Türk halklarının somut ve somut olmayan kültürel miraslarını derleyen ve araştıran bir bilim dalı olarak ortaya çıkan Türkoloji’ye ilk emek veren kişiler, bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Türklük bilgisinin kapladığı alan kadar bu konuda çalışanların sayısı da pek çoktur. Bu nedenle konu sınırı Türkiye Türkolojisi ve Darülfünun ile Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi olarak çizilmiştir. Dolayısıyla bu yazıda, “fenler evi” anlamına gelen Darülfünun Edebiyat Şubesi ve Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ndeki Türkoloji kürsüsünde yani Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim veren ilk “profesör”ler değişik açılardan ele alınıp incelenmiştir. Kuruluş kadrosundan kısaca söz edildikten sonra uzmanlık alanı ne olursa olsun Türk diline hizmet eden önemli bazı isimlere de yer verilmiştir.
Keywords : Darülfünun, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi DTCF, Türkoloji, Türkoloji Öğretimi