TÜRKİYE’DE YENİ NESİL İHRACAT DESTEKLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE İHRACAT FİRMALARINA KATKILARI

Authors : Metin Ketboğa

Pages : 746-767

Doi:10.53092/duiibfd.1429488

View : 114 | Download : 140

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı 2022 yılının son çeyreğinde uygulamaya giren yeni nesil ihracat desteklerinin ihracatçılara sunduğu fırsatların neler olduğunu irdeleyerek, ihracatçı firmaların bilgilendirilmesini sağlamak ve bu desteklerin 2023 yılının ihracat rakamları üzerinde oluşturduğu etkiyi tespit etmektir. Yapılan literatür taramasında ihracata yönelik devlet destekleri ile ilgi farklı çalışmaların yapılmış olduğu görülmekle beraber yeni nesil ihracat destekleri ile ilgili detaylı bir çalışmanın yapıldığı görülmemiştir. Bu durum, çalışmanın yapılmasının temel motivasyonunu oluşturmuştur. Yeni nesil ihracat desteklerinin, önceki ihracat desteklerinden ayrılan en önemli yönü harcama yapılmadan önce desteklerden faydalanılabilme özelliğidir. Önceki ihracat desteklerinde önce “harca” sonra “başvur” daha sonra “belgele” ve en sonunda “al” tarzındaki sistem, yeni nesil ihracat destekleri ile değiştirilmiş, dış ticaret firmaları başvuracakları çeşitli desteklerden faydalanmak için harcama yapmadan önce destek alabilme imkânına kavuşturulmuştur. Fakat, Ticaret Bakanlığının verilerine göre yeni nesil ihracat desteklerinin kullanılmaya başlandığı 2022 yılının son çeyreğinde ve 2023 yılının tamamında ihracata yönelik devlet yardımı kullanım oranının hızlı bir şekilde artış göstermesine rağmen ihracatta beklenen artış oranın buna paralel şekilde gerçekleşmediği görülmektedir. 2023 yılında destek miktarı kullanım oranının bir önceki yıla kıyasla %130 artmasına rağmen ihracatta gerçekleşen artış oranın sadece %0,6 oranında olması bunu destekler niteliktedir. Bu durum ihracatta beklenen artış hızının yakalanması için dış ticaret desteklerinin geliştirilmesinin yanında Türkiye’deki makro ekonomik ortamın da bunu destekler nitelikte olması gerektiğini ortaya koymaktadır. Zira sadece desteklerin artırılmasının hedefe ulaşma noktasında yetersiz kaldığı gerçekleşen rakamlardan anlaşılmaktadır.
Keywords : İhracat, Dış Ticaret, Dış Ticaret Desteği