NEHCÜ'L-FERADİS'TE YER ALAN ÖRTMECELER ÜZERİNE

Authors : Yılmaz AKDEMİR

Pages : 79-94

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Dil kendi kuralları bağlamında sürekli kendini yeniler. Bunu hem yeni sözcük türetme yollarıyla hem de mevcut kelimelere yeni kavram alanları açma yoluyla gerçekleştirir. Bu çerçevede dil, sözcüklerin anlam alanlarını genişleterek kavram karşılıklarını genişletir. Sözcüğün anlam üstlenmesi dilin tarihi ve kültürel serüveni, toplum algısı veya duygusal nedenlerle olmaktadır. Çalışmada daha çok duygusal sebeplerle anlam evreni genişlemiş ve örtmece kategorisine dahil edilen sözcükler üzerinde durulacaktır. İnsan doğası gereği nasıl ki fiziksel olarak tedirgin olduğu ortam ve durumlardan kaçmak isterse manevi olarak da huzursuzluk yaratacak kavramların telaffuzundan da kaçınmıştır. Örtmeceler de genel itibariyle söylenmesinden tedirginlik duyulan, utanılan, korkulan kimi kavramların yerine onların negatif ruhsal etki derecesini düşürecek sözcükler olarak açıklanabilir. Eldeki çalışmada Harezm Türkçesinin söz varlığını önemli oranda kapsayan Nehcü’l Feradis'te yer alan örtmece kelimeler üzerinde durulacaktır. Çalışmada Nehcü’l Feradis örtmece kelimeler yönünden taranmış, bulunan örtmeceler anlam yönünden ele alınıp tasnif edilmeye çalışılmıştır. Tasnif edilen sözcükler eserdeki cümlelerle tanıklanmıştır. Bu noktada incelenen metinde 91 örtmece kelime ve kelime grubu tespit edilmiştir. Bulunan örtmece kelimelerin dillere göre sayısı tablolar halinde verilmiştir
Keywords : Harezm Türkçesi, Nehcül Feradis, örtmece