PRAGMATİZM PRAGMATİSM VE PRAGMATİSİZM PRAGMATİCİSM ARASINDAKİ FARK ÜZERİNDEN ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN “FAHİM BEY VE BİZ” ROMANI

Authors : Mehmet Akif DUMAN

Pages : 95-107

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2019-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :“Pragmaticism” C. S. Peirce’ün 1905’ten itibaren düşünce sistemini ifade etmek için kullandığı terimdir. Pragmatizmin kurucusu olarak Peirce, zaman içerisinde pragmatizm terimi altında yer alan içerikle arasına mesafe koyma gereği hisseder. Bu yeni kavramı daha ziyade birçok pragmatist tarafından pragmatizmle gerçeğin temel bir ilkesi olarak öğretilen “göreceli fayda” felsefesine karşı çıkmak için kullanır. Pragmatik kavramının yazarların pençelerine düştüklerinde beklenilmesi gereken en nankör şekilde suiistimal edildiklerini düşünür. Durumu ironik ve aslında dramatik olarak izah eder. Peirce evladını çocuk tacirlerinden uzak tutmak maksadı ile ve daha yüksek bir amaca ulaşmak için bir veda öpücüğü vererek terk etmektedir CP 5. 414; Peirce 1991, 432 . Bu kavramsal ayrım yirminci yüzyılın en baskın felsefi fikri dahi addedilebilecek CP 6.501, bkz. CP 5.415 pragmatiğin hem dönüm hem de kırılma noktasıdır. Bu makale ile maksadımız hem bu ayrımı netleştirmek hem de eylemsel döngünün en iyi kullanıldığı romanlardan olan “Fahim Bey ve Biz”de bunu tatbik etmek ile pragmatiğin edebi metin tahlilinde ne kadar işlevsel olduğunu göstermektir
Keywords : Pragmatizm, Pragmatisizm, Ch S Peirce, W James, F C S Schiller, J Dewey, edimbilim, Abdülhak Şinasi Hisar, Fahim Bey ve Biz