DİYARBAKIR MASAL ANLATMA GELENEĞİ VE GELENEKTE YAŞANAN DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Mehmet Yusuf ASLAN, Birol AZAR

Pages : 61-80

Doi:10.15182/diclesosbed.1225518

View : 33 | Download : 34

Publication Date : 2023-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Özgün yapısı ile halk anlatıları bakımından oldukça zengin olan Diyarbakır, kadim bir sözlü anlatma geleneğine sahiptir. Bu çalışmada Diyarbakır’da Şevket Beysanoğlu tarafından 1937-1942 yılları arasında derlenen, Muhsine Helimoğlu Yavuz tarafından Diyarbakır’da derlenen ve 1997 yılında ‘’Masallar ve Toplumsal İşlevleri’’ adlı kitabında yayımlanan masallar ile tarafımca 2000-2022 yılları arasında derlenen masallar incelenerek masal metinleri, masal anlatıcıları, masal anlatma yerleri ve zamanları, masal formelleri açısından zamanla meydana gelen değişimler üzerinde durulmuştur. Yıllar içerisinde teknolojinin ilerlemesi, bilginin yaygınlaşması, modern yaşamın hayata etkisi ve dini değerlerin bölge halkına yansımaları sonucunda değişen toplum yapısı, Diyarbakır masal anlatıcılarında ve masal anlatma geleneğinde değişimlere sebep olmuştur. İlk başlarda sadece kadınlar tarafından anlatılan masallar zamanla erkekler tarafından da anlatılmaya başlanmıştır. Belirli zaman dilimlerinde anlatılan masallar zamanla her vakitte anlatılmaya başlanmıştır. Masal anlatıcısının cinsiyeti ve inanışları metinlerde değişimlere sebep olmuştur. Günümüzde artık masal dinleyicilerinin olmaması nedeniyle masalların anlatılmaması masalların unutulmasına, kısalmasına, masal formellerinin yok olmasına dolayısıyla masal anlatma geleneğinin yok olma seviyesine gelmesine neden olmuştur.
Keywords : Masal, Gelenek, Diyarbakır Masalları, Anlatıcı, Dinleyici