ERMENİ KİLİSESİ’NİN KURUCULARINDAN AZİZ BÜYÜK NERSES PARTEV (329-373)

Authors : Canan SEYFELİ

Pages : 309-335

Doi:10.15182/diclesosbed.1274967

View : 33 | Download : 38

Publication Date : 2023-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Makalenin konusu Ermeni Kilisesi’nin kurucularından Aziz Büyük Nerses’in hayatı, kişiliği ve faaliyetleridir. Nerses, Ermenilerin aydınlatıcısı ve Ermeni Kilisesi’nin kurucusu kabul edilen Grigor Lusavoriç’in soyundan önemli bir patriktir. Çünkü, Kilise’nin kuruluş sürecinde ruhani liderlik Grigor soyunda yürümüştür. Çalışmanın temel amacı Nerses’in Ermeni Kilisesi’nin kurulmasında ve kurumsallaşmasında oynadığı rolü ortaya koymaktır. Döneminde henüz hem Hıristiyanlık bir din olarak kendisini tamamlamamış hem kiliseler bağımsızlaşmamış hem de Ermeni Kilisesi kendi rengini alarak kurumsal yapısını biçimlendirmeyi tamamlamamıştır. Bu nedenle, kurumsallaşma sürecinde faaliyetlerinden hareketle Nerses’in Ermeni Kilisesi’nin sistemleşmesine katkısını ortaya çıkarma hedeflenmiştir. Nerses hakkındaki iki ana kaynak; kendi döneminde yaşamış P’avstos’un Buzand’ın Tarihi insert ignore into journalissuearticles values(Բուզանդարան Պատմութիւնք); ve ana metni V. Yüzyıla dayanan anonim Ermeni Patriği Aziz Nerses Partev’in Tarihi insert ignore into journalissuearticles values(Պատմութիւն Սրբոյն Ներսեսի Պարթեւի Հայոց Հայրապետի); isimli eserlerdir. Sonuç olarak Nerses’in dini faaliyetlerinin sosyal ve siyasi hususları da içine alan geniş bir boyutta olduğu görülmüştür. O, Kilise’yi hiyerarşik, inançsal ve ayinsel boyutlarıyla düzenlerken Ermeni Kilisesi’nin bir sistem kazanmasını sağlamıştır. Ancak dönemin Ermeni coğrafyasındaki belirsizlikler, değişkenlikler ve istikrarsızlık köklü bir değişime engel olmuş, Nerses’ten sonra özellikle sosyal faaliyetleriyle kurduğu düzenin bozulmasına yol açmıştır.
Keywords : Hıristiyanlık, Ermeni Kilisesi, Aziz Nerses, Kadim Ermenistan, Kilise Hiyerarşisi