OSMANLI DÖNEMİNDE BALKANLARDA YAŞANAN SALGIN HASTALIKLAR: VARNA ÖRNEĞİ

Authors : Hanife Alaca

Pages : 323-336

Doi:10.15182/diclesosbed.1450791

View : 108 | Download : 108

Publication Date : 2024-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Salgın hastalıklar, eski dönemlerden itibaren insanları etkileyen en büyük felaketler arasında yer almaktadır. Yangın, deprem, iklim değişiklikleri gibi doğal afetlerin yanında insanların sahip olduğu sağlıksız ortamlar da salgın hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Kolera, veba, tifo, çiçek, frengi, cüzzam, sıtma, kızamık, grip ve verem gibi salgın hastalıklar tarih boyunca insanları sosyal, ekonomik, demografik olarak etkilemiştir. Osmanlı hâkimiyeti altındaki Anadolu, Balkanlar, Ortadoğu, Arabistan gibi yerlerde de salgın hastalıklara bağlı kitlesel ölümler yaşanmış; ülke ekonomisi bu salgınlardan olumsuz yönde etkilenmiştir. Bu çalışmada, Balkan şehirlerinden biri olan Varna’da ortaya çıkan salgın hastalıklar ele alınmıştır. Varna, Bulgaristan’ın kuzeydoğusunda Karadeniz kıyısında kurulmuş bir liman şehridir. Şehir, sahip olduğu konum nedeniyle ticari ve askeri hareketliliğe sahiptir. Varna’nın coğrafi konumu nedeniyle yaşanan insan hareketliliği bölgenin her zaman bir salgın tehlikesi ile karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden olan ve belge tarama olarak da bilinen doküman analizi kullanılmıştır. Çalışmanın hazırlanmasında büyük ölçüde Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki (BOA) belgelerden istifade edilmiş ve konu hakkında yazılan çeşitli kitap, makale ve tezlerden istifade edilerek bir liman şehri olan Varna’da ortaya çıkan salgın hastalıklar ele alınmıştır. Veba, kolera ve tifüs salgınlarının bölgeye nasıl geldiği? Osmanlı Devleti’nin bölgede salgın ile nasıl mücadele ettiği? Bu salgınların bölge üzerindeki etkileri? gibi sorularının cevaplarına ulaşılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Balkanlar, Varna, Salgın hastalık