INTERAKTION DER LESE- UND ÜBERSETZUNGSKOMPETENZ BEI DEN BILIGUALEN

Authors : İşıl ULUÇAM – WEGMANN A.

Pages : 7-29

Doi:10.1501/Dilder_0000000145

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2011-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Çeviri, aşamalı bir sürecin sonunda ortaya konan bir ürün olarak değerlendirilebilir. Sürecin sonunda ortaya çıkan ürünün ‘iyi’ olarak nitelendirilebilmesi, çeviri edincinin ve dolayısıyla bu edincin bileşenlerini oluşturan dil, metin vekültür edinçlerinin yüksek olması ile doğru orantılıdır. Duisburg-Essen Üniversitesi Türkistik Bölümü’nde Almanca-Türkçe ikidilli öğrenciler tarafından çevrilen metinler incelendiğinde, ortaya çıkan sorunlu ve/veyaeşdeğer kabul edilemeyecek dilsel ve metinsel görünümler, çeviri sürecinin her ikiaşamasında sergilenen edimlere (okuma ve yazma edimi) yönelik saptamalaryapılabilmesini olanaklı kılmaktadır. Yazılı çeviri metinlerdeki sorunlu ve/veyaeşdeğer kabul edilemeyecek görünümlerin bazıları okuma edincine yönelik eksiklikten kaynağını alırken, bazıları öğrencilerin yazma edinçlerine yönelik eksikliklere işaret etmektedir.Bu yazıda, ikidilli öğrencilerin Almanca-Türkçe, Türkçe-Almanca çevirimetinlerinde saptanan eşdeğer kabul edilemeyen görünümlerden, okuma edincindeki eksiklikten kaynağını aldığı belirlenen görünümler üzerinde durulacaktır. Sözkonusu öğrenci çeviri metinleri, metindilbilimci Petöfi’nin (1989)‚ Metin YapısıDünya Yapısı’ (Textstruktur-Weltstruktur) kuramı ve çeviribilimci Koller’in (2004)çeviride eşdeğerlilik bağıntılarına (Äquivalenzrelationen) dayalı yaklaşımı temelalınarak geliştirilen özgün bir kuramsal birleşime dayalı olarak incelenmiştir. Bubağlamda, çeviri metinlerinde saptanan eşdeğerlilik sorunlarından okuma edincidüzeyine bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülenler, ne tür bir eşdeğerlilik sorununayol açtıkları ölçütüne bağlı olarak kendi içlerinde sınıflandırılmaya ve betimlenmeye çalışılmıştır. Bu yazıda, bir yandan yukarıdaki belirlemeler çerçevesinde incelenen çeviri metinçözümlemeleri aktarılacak; diğer yandan da, ikidilli ortamda her iki dildeki okumaedincini ve bilincini geliştirme amaçlı yapılan çalışmalarda, metindilbilimsel ölçütlerin şekillendirdiği, metindilbilgisel uygulamaları ön plana çıkaran bir çevirietkinliğinin gerekliliği aktarılmaya çalışılacaktır
Keywords : ikidillilik ve çeviri, okuma edinci, çeviri sorunları