Türkçede rol ve gönderim dilbilgisi çerçevesinde ad öbeği görünümleri

Authors : İlker AYDIN

Pages : 72-88

Doi:10.1501/Dilder_0000000144

View : 15 | Download : 20

Publication Date : 2011-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Rol ve Gönderim Dilbilgisi (RGD)nin kuramsal ilkeleri doğrultusunda Türkçedeki basit ve karmaşık ad öbekleri ele alınmaktadır. RGD sözdizimi,anlambilim ve edimbilim etkileşiminin farklı dilbilgisel dizgelerde betimlemesiniamaçlar. Tümcenin temel kurucu birimleri yüklemi içeren çekirdek ‘nucleus’,çekirdek ve yüklemin üyelerini içeren öz ‘core’ ve yükleme bağlı olmayan üyelerikapsayan dış ‘periphery’ katmandır. Öz, çekirdek ve tümce dışı unsurlar her doğaldilin sahip olduğu evrensel özelliklerdir. Katmanlı yapının gösteriminde eylem yüklemi, üst katmanda ise çekirdeği oluşturmaktadır. Yükleme bağlı unsurlar özü meydana getirmekte, dış unsurlar da öze bağlanmaktadır. Bütün üyeler en üst düzeydetümceyi oluşturur. RGD’de, AÖ ve tümce arasındaki temel benzeşme, her ikisininde katmanlı yapıya sahip olması ve her ikisinde de katmanları niteleyen işlemcilerin bulunmasıdır. AÖ’nün katmanlı yapısında, bir adsal çekirdek ile adsoyludantüremiş karmaşık yapının üyeleri ve bir çekirdekten ibaret olan adsal bir öz vardır
Keywords : Rol ve Gönderim Dilbilgisi, Kurucu ve İşlemci Yansıması, Ad