Kurmaca Karakterlerle Özdeşim: Çocuk Okurlar Üzerine Bir Araştırma

Authors : Ayşen Kara, Bayram Baş

Pages : 429-447

Doi:10.31464/jlere.1535620

View : 65 | Download : 85

Publication Date : 2024-10-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebî nitelikli kurmaca çocuk kitapları içerdikleri anlatı unsurları ile çocuk okurların özdeşim kurmalarını sağlar, böylece edebî deneyimi etkin ve yoğun bir şekilde yaşatarak metinle kişisel bağ kurmayı kolaylaştırır. Kurgu karakterlerle kurulan özdeşim alan yazında sıkça ifade edilse de özdeşimin nasıl kurulduğuna ilişkin çalışmalar sınırlıdır. Bu boşluğu gidermek amacıyla çalışmanın ana problemi çocuk okurların kurgu karakterlerle nasıl özdeşim kurduklarına okur tepki kuramı referansıyla ulaşmak olarak belirlenmiştir. Nitel bir araştırma deseni olan durum çalışmasıyla yapılandırılmış araştırmanın çalışma grubunu ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinden on altı öğrenci oluşturmaktadır. Veriler görüşme yöntemiyle toplanmış olup içerik analizine tabi tutulmuştur. Okurlar edebiyata gerçek hayatlarındaki olay, kişi ve ortamlara verdikleri tepkilere benzer tepkiler vermişlerdir. Okuma esnasında otobiyografik anıları harekete geçmiş ve anlatı unsurlarına verdikleri tepkileri belirleyen önemli bir öge olarak belirmiştir. Özdeşimin kurulmasında en önemli anlatı ögesi olarak olay örgüsü ön plana çıkmıştır. Kahramanların etrafındaki karakterlerle kendi çevrelerindeki kişiler arasında özdeşlik kurmaları ana karakterle olan özdeşimlerini kuvvetlendirmiştir.
Keywords : özdeşim, okur tepkisi kuramı, çocuk edebiyatı