Gelişimsel Disleksi ve Endofenotipik Yaklaşım: Nörogenetik, Nörobiyolojik ve Nörobilişsel Temeller

Authors : Sema ACAR

Pages : 62-91

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2018-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Gelişimsel disleksi, genetik, nörolojik ve bilişsel temellere sahip nörogelişimsel bir bozukluktur. Altta yatan mekanizmalarını açıklamak üzere çeşitli teoriler ortaya atılmıştır. Bunlar arasında, gelişimsel disleksinin tüm boyutlarını bütüncül olarak ele alan endofenotipik yaklaşım, genetik faktörler ile okuma bozuklukları arasındaki dolaylı ve karmaşık ilişkiyi nörobiyolojik belirteçler aracılığıyla açıklamaktadır. Bir başka deyişle, endofenotipik yaklaşım gelişimsel disleksi aday genlerinin beyin fonksiyon ve yapısındaki muhtemel etkilerini ve bu etkilerin bilişsel, duyusal, dil ve okuma becerileri ile olan karşılıklı ve zincirleme ilişkisini incelemektedir. Bu derlemenin amacı, gelişimsel disleksiyi endofenotipik yaklaşım çerçevesinde ele alarak bozukluğun nörogenetik, nörobiyolojik ve nörobilişsel boyutlarını incelemektir. Gelişimsel disleksinin altta yatan mekanizmalarını bütüncül ve multidisipliner bakış açısıyla ele alan bu derlemenin, gelişimsel disleksi erken dönem risk faktörlerinin belirlenmesi, tarama, değerlendirme ve terapi yöntemlerinin geliştirilmesine ışık tutacak nitelikte olması hedeflenmiştir.
Keywords : gelişimsel disleksi, endofenotipik yaklaşım, disleksi aday genleri, dorsal ventral anterior okuma ağları, fonolojik farkındalık, hızlı otomatik isimlendirme, işleyen bellek