Türkiye’deki Dil ve Konuşma Terapistlerinin Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi Tanısında Kullandıkları Kriterler

Authors : Eyup SEZER, Selen AKIL

Pages : 153-174

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2020-09-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş: Çocukluk çağı konuşma apraksisinin (ÇÇKA) tanımlanmasından bu yana var olan semptomlar kompleksini diğer konuşma sesi bozukluklarından ayırabilecek ve doğrulanmış kriterler bulunmamakta olup tanılamada altın standart uzman görüşüdür. Amaç: Mevcut araştırma, Türkiye’deki dil ve konuşma terapistlerinin bilgi ve klinik deneyimlerine dayanarak ÇÇKA’nın ayırıcı tanılamasında kullandıkları kriterleri belirleyebilmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Dil ve konuşma terapistlerine (n=30) yönelik olarak ÇÇKA’nın tanılamasında kullanılacak yapılandırılmış bir anket hazırlanmıştır. Katılımcıların deneyimleri ve uygulamaları, çoktan seçmeli sorular ve tasarlanan Likert tipi ölçekle (1-5 aralığında) analiz edilmiştir. Bulgular: Dil ve konuşma terapistleri tarafından ÇÇKA için en sık kullanılan 8 konuşma karakteristiği; arama davranışı (%89), sık ünlü çarpıtmaları/ünlülerde bozulmalar (%87), motor planlama/programlama problemleri (%87), eforlu üretim/çabalama (%85), sözce uzunluğunun artışıyla hatalarda artma (%85), azalmış anlaşılırlık (%84), otomatik üretimlerin istemliden daha iyi olması (%84) ve artikülatuvar koordinasyonda zorluk (%84)’tur. Türk dil ve konuşma terapistlerinin kullandığı tanı ölçütleri Amerikan Konuşma-Dil-İşitme Derneği (ASHA) bildirgesi (2007), Ozanne’ın küme modeli (1995) ve Strand’in kontrol listesi (2011) ile benzerlik göstermektedir. Ayrıca katılımcılara göre ÇÇKA’ya en yüksek oranda eşlik eden bozukluklar; sözcük üretiminde gecikme (%75) ve azalmış OSU (%74)’dur. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, daha önce farklı dillerde yapılan anketlerin bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Kullanılan tanı kriterleri belirsizlik açısından tutarlı olup klinisyenler arasında tek bir kriter kullanılmadığını ortaya koymaktadır.
Keywords : apraksi, çocukluk çağı konuşma apraksisi, konuşma özellikleri, ayırıcı tanı, eşlik eden bozukluklar