Konuşma Sesi Bozukluğu Olan ve Olmayan Çocukların Fonolojik Farkındalık Becerilerinin ve Ev Erken Okuryazarlık Ortamlarının Karşılaştırılması

Authors : Dilara DERİN, Maral YEŞİLYURT

Pages : 150-177

Doi:10.58563/dkyad-2023.62.3

View : 82 | Download : 62

Publication Date : 2023-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Konuşma sesi bozukluğu insert ignore into journalissuearticles values(KSB); olan okul öncesi çocukların ileride okuma güçlüğü yaşamaları açısından risk altında olduğu bilinmektedir. Fonolojik farkındalık insert ignore into journalissuearticles values(FF); becerisi de erken okuryazarlığın önemli bir becerisidir ve ileriye yönelik okuma yazma becerilerinin başarısına dair öngörüde bulunmaya olanak sağlamaktadır. Ayrıca, çocuklar okuma ve yazmaya yönelik temel becerileri öncelikle ev ortamında deneyimlemektedirler. Bu nedenle bu çalışma kapsamında KSB olan ve olmayan çocukların FF becerilerinin ve ev erken okuryazarlık ortamlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya 60-72 ay aralığındaki KSB olan ve olmayan 20’şer çocuk katılmıştır. Katılımcıların KSB grubuna dahil edilmesi için Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi kullanılmıştır. Dil becerilerinin ortalama ve üstü olduğunu belirlemek için Türkçe Erken Dil Gelişim Testi kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında Erken Okuryazarlık Testi ‘ne ait Sesbilgisel Farkındalık alt ölçeği ile Ev Erken Okuryazarlık Ortamı Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: KSB olan çocuklarda FF becerileri ile ev erken okuryazarlık ortamları arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. KSB olmayan grupta FF puanları ile okuma puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü, orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. KSB olan çocukların FF becerilerinin ve ev erken okuryazarlık ortamlarının KSB olmayan akranlarına göre anlamlı olarak daha düşük olduğu görülmüştür. Sonuç: Bu araştırmanın sonucunda KSB olan okul öncesi çocuklarının KSB olmayan akranlarına göre FF becerilerinde düşük performans gösterdikleri ve ev erken okuryazarlık ortamlarının da akranlarına göre dezavantajlı olduğu ortaya konmuştur. KSB tanısı almış çocuklarla yapılacak terapi seanslarında FF becerilerini değerlendirme ve bu becerileri seans hedeflerinin bir parçası haline getirmenin ileride ortaya çıkması muhtemel okuma-yazma sorunları için önleyici olacağı ve mevcut konuşma sesi problemlerinin sağaltımına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, ev erken okuryazarlık ortamlarının düzenlenmesi açısından ebeveynlere etkileşimli kitap okuma ile sesbilgisel ve yazı farkındalığı becerilerini desteklemeye yönelik etkinlikler hakkında eğitim verilmesi önerilmektedir.
Keywords : erkne okuryazarlık, ev okuryazarlık ortamı, fonolojik farkındalık, konuşma sesi bozukluğu