“İşbu Kitab Korkarım Ben Ölicek Cahil ve Nâdâna Düşe”: Mustafa Salim ve Mecmuası

Authors : Tülay Gençtürk DEMİRCİOĞLU

Pages : 29-64

Doi:10.15247/dev.193

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Book Review

Abstract :Rumeli eşrafından Tevfik Efendi’nin kethudası Mustafa Raşid Efendi’nin oğlu Mustafa Salim, kadılık, müderrislik yapmış, Bursa’da müfettiş vekilliği yaptığı sırada ölmüştür. Hüsrev ü Şirin yazmış, Fuzuli’nin Farsça Rind ü Zahid’ini Muhâvere-i Rind ü Zahid adıyla 1804’te Türkçeye çevirmiştir. Gazelleri, tarih manzumeleri bulunmaktadır. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü ŞR 494 numarada kayıtlı mecmua, kendisi de şair olan Mustafa Salim’in derlediği, araştırmacıların tasnifine göre karışık mecmualardandır. Kendi gazelleri ve tarihleriyle birlikte babası Raşid Efendi’nin ve üvey babası İhya Efendi’nin de bazı manzumeleri, sayısı çok olmamakla birlikte bazı şairlerin tarih kıtaları, muamma, lügaz ve şarkı gibi manzum türleri vardır. Mecmuada Kethudazade Mustafa Salim ismini kullanmışsa da diğer eserlerinden Üsküdarî ismini/ mahlasını kullandığı da anlaşılmaktadır. Bu makalede derleyici Mustafa Salim hakkında bilgi, mecmuanın fiziksel özellikleri ve içeriği, ardından Salim’in gazel ve tarih manzumeleri, tatlı tarifleri, ariza/mektupları verilecek, mecmuada yer alan başka şairlerin şiirlerinden örnekler yer alacaktır. Mecmua, şu ana kadar Mustafa Salim’in varlığı bilinmeyen gazel ve diğer manzumelerini ortaya çıkarmasının yanı sıra, içerdiği tatlı tarifleriyle dönemin mutfak kültürünün ipuçlarını vermesi, tuttuğu notlarla Osmanlı sosyal hayatının izlerini taşıması, vezir ya da bürokrasinin üst katmanlarındaki kişilere sadakatini ifade edip desteklerini sürdürmeleri için yazılmış mektuplardan Osmanlı kültüründeki himaye sisteminin tüm açıklığıyla görülmesi bakımından önemlidir.
Keywords : Mustafa Salim, mecmua i Salim, Muhâvere i Rind ü Zahid, Osmanlı mutfağı