Nizâmî ve Fuzûlî’nin Leylî vü Mecnûn’unda “Nevfel” ve “Nevfel”li sahnelerin Mukâyesesi

Authors : Yasemin AKKUŞ

Pages : 1-20

Doi:10.15247/dev.84

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2012-06-01

Article Type : Book Review

Abstract :Doğu edebiyatlarının yaygın bir anlatısı olan Leylâ ile Mecnûn hikâyesi, mesnevi nazım şekliyle birçok şâir tarafından kaleme alınmıştır. Özellikle, Klasik Fars edebiyatında Nizâmî ve Klasik Türk edebiyatında ise Fuzûlî, bu meşhur aşk hikâyesini kendi coğrafyalarında, kendi kültürleriyle ve kendilerine has üslûplarıyla nazma çekerek adlarından söz ettirmişlerdir. Söz konusu iki şâirin, aynı hikâyeyi kurgulayıp kaleme almasıyla tabii olarak birtakım farklılıklar ve benzerlikler ortaya çıkmıştır. Bu farklılık ve benzerliklerin dikey karşılaştırma yöntemiyle tespit edilmesi şüphesiz günümüz Klasik edebiyat çalışmaları bakımından önem arz etmektedir. Nizâmî ve Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn adlı mesnevilerinde Nevfel adlı karakterin yer aldığı sahneler, beş adet başlık etrafında şekillenmiştir. Söz konusu mukayese ise bu beş başlığın ihtiva ettiği olay örgüleri çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Her iki şâirin eserinde yer alan Nevfelli olay örgüleri, genel anlamda paralellik arz etmesine rağmen ayrıntıya inilip dikey mukayese yapıldığında birtakım farklılıklar tespit edilmiştir. Bu tespitler neticesinde, Nizâmî ve Fuzûlî gibi iki büyük şâirin hikâye etme, kurgulama, kahramanını hayâlî ve hakikî dünyaya adapte etme vb. gibi hususlarda ortaya çıkan tavrı gözler önüne serilmiştir. Fuzûlî, metnini kurarken, olay örgüsü itibâriyle, Nizâmî’den faydalanmıştır. Ancak, Nizâmî, metnini kurmada, daha çok hikâyeden haberdar etme yöntemini kullanırken, Fuzûlî, gerek hikâye kurgusu ve gerekse Nevfel’in şahsiyet özelliklerini tavsif etmede, daha çok “hikâyeci”dir. Nizâmî’nin tavsif ettiği Nevfel, sadece yardımcı bir rol üstlenen kişidir ama Fuzûlî’nin tavsif ettiği Nevfel, daha etkili ve irade sahibi biridir.
Keywords : Nizâmî, Fuzûlî, Leylâ, Mecnûn, Nevfel, mukayese