“Bir Münekkit Var Şarihten İçeri” Türk Şerh Edebiyatı’nda “Reddiye” Geleneği ve Sudî-i Bosnevî Örneği

Authors : Ozan YILMAZ

Pages : 107-154

Doi:10.15247/dev.82

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2011-12-01

Article Type : Book Review

Abstract :Türk Şerh Edebiyatı, İran-Arap klasikleri ile tasavvufî muhtevalı manzumelerin şerhedildiği metinleri kapsayan genel bir başlıktır. Her biri ayrı öneme sahip şerhler, barındırdıkları kıymetli bilgilerin yanısıra edebî tartışmalara ev sahipliği yapmalarıyla da dikkate değer eserlerdir. Nitekim 16. yüzyıldan itibaren bazı şerh metinlerinde, şarihlerin birbirlerinin yaptıkları yorumları tenkit ettiği, yeri geldikçe itirazlarda bulunduğu görülmektedir. “Reddiye” adı verilen bu gelenek, aynı zamanda şarihler arası bir rekabetin metinle takip edilebilen yönüdür. Bu geleneğin hatırı sayılır temsilcilerinden biri de 16. yüzyıl şarihlerinden Sudî-i Bosnevî’dir. Sudî, Fars edebiyatının klasik eserlerinden Gülistân, Bostân ve Divan-ı Hafız’ı şerhetmekle kalmamış, aynı eserleri şerheden diğer şarihlerden bazılarının yorumlarını eleştirip, beğenmediği kısımları reddetmiştir. Bu makalede, öncelikle Türk Şerh Edebiyatı’nda reddiye geleneği hakkında bilgi verilecek, ardından Sudî’nin reddiye anlayışı, eserlerinden seçilmiş örneklerle muhteva ve üslup açısından ortaya konacaktır.
Keywords : Şerh, Reddiye, Sudî, Şerh i Gülistân, Şerh i Bostân, Şerh i Divan ı Hafız