“Cümleniz Sıhhat ile Sağ Olasız”: Sıhhatname Literatürüne Zeyl

Authors : Betül SİNAN NİZAM

Pages : 729-807

View : 17 | Download : 30

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Başta padişah olmak üzere devlet görevlileri ve dostların hastalık ve iyileşme süreçlerinde kaleme alınan sıhhatnamelerin Osmanlı şiir yazma geleneğinde oldukça önemli bir yere sahip olduğu anlaşılmaktadır. Genellikle hasta ve/veya henüz iyileşmiş kişiye geçmiş olsun deme ve bu nedenle hediye iletme pratiğinin sonucu olarak üretilen bu metinlerle muhataba bağlılık duygusu bildirilip varsa ondan beklentiler dile getirilir. Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda azımsanamayacak sayıda sıhhatname metni belirlenmiş, bu metinler üzerinden türün özellikleri hakkında birtakım tespitler yapılmıştır. Ancak eldeki örneklerin sayısı arttıkça türün kapsam ve özelliklerinin, yüzyıllara göre gelişim sürecinin ya da tür içindeki istisnaî durumların daha kuşatıcı şekilde ortaya konabileceği malumdur. Bundan hareketle bu makalede sıhhatnamelerle ilgili bugüne dek yapılan çalışmalarda yer almayan metinler tespit edilmiş ve bunlar daha önce tespit edilen sıhhatnameler ile aynı nedenlerle kaleme alınan mektuplar olan ıyadetnamelerle de mukayese edilerek bağlamlarıyla incelenmiştir. Bu şekilde sadece geçmiş olsun deme pratiği çerçevesinde oluşturulan edebî gelenek değil, Osmanlı dinî, sosyal, kültürel ve siyasî yaşamı hakkında da fikir edinilmiştir. Belirlenecek yeni metinlerle bu çerçevenin zenginleşmesi elbette mümkündür.
Keywords : Sıhhatname, ıyadetname, hastalık, sağlık, iyileşme