Vesîletü’n-Necât’ın En Eski Nüshası ve Süleyman Çelebi’nin Bilinmeyen Şiirleri

Authors : M. Fatih KÖKSAL, Rıfat KÜTÜK

Pages : 393-430

View : 29 | Download : 28

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tereddüde düşmeden söyleyenebilir ki, Devlet-i Aliyye\`de en fazla çoğaltılan ve okunan Türkçe eserlerin başında Süleyman Çelebi\`nin Vesîletü\`n-necât isimli mevlidi gelir. Şöhret ve tesirini her yüzyılda biraz daha artırarak günümüze kadar ulaşan bu eser, edebiyatımızda mevlid türünde yazılan eserlerin hem prototipi hem de en güzel örneği olarak kabul edilir. Türkçe yazmalar ihtiva eden hiçbir kütüphane yoktur ki, Vesîletü\`nnecât’ın birden fazla kopyasına ev sahipliği yapmasın. H 812/M 1409\`da kaleme alınan eserin bugüne kadar müellif nüshasına maalesef ulaşılamamıştır. Bu rağbete ve nüshalarının sayıca çokluğuna rağmen eserin bilinen yazmalarının en eskisi telif tarihinden aşağı yukarı yüz yıl sonrasına aittir. Tabiatıyla telif tarihi ile bilinen en eski nüshalar arasındaki bu zaman farkı, bu kopyalar kullanılarak ortaya konulan Vesîletü’n-necât metinlerinin sıhhatine gölge düşürecek kadar fazladır. Hakeza Mevlid gibi yüzyılları aşmayı başaran değerli bir eserin sahibi olmasına rağmen Süleyman Çelebi’nin hayatına dair bilgiler de bugün için oldukça sınırlıdır. Tıpkı Yûnus Emre gibi Türk milletinin sahiplenip hürmet gösterdiği, Türkçenin bir “din dili” olmasında büyük hissesi bulunan Süleyman Çelebi de eseri meşhur kendi meçhul bir şahsiyet olarak kalmıştır. Mevcut bilgiler onun hayatına, şahsiyetine ve varsa başka eserlerine ışık tutmaktan şimdilik hayli uzaktır. Bu makalede Vesîletü’n-necât’ın yeni tespit edilen ve müellifi hayattayken istinsah edildiği düşünülen en eski nüshası tanıtılmış ve Süleyman Çelebi’nin bu nüshada bulunan altı manzumesinin metni ilk defa ortaya konularak bu şiirler şekil ve muhteva bakımından incelenmiştir.
Keywords : Vesîletün necât, Mevlid, Süleymân Çelebinin şiirleri