Klasik Şiiri Kierkegaard’la Okumak: Varoluş Evreleri ve Tipler

Authors : Emrullah YAKUT

Pages : 649-690

View : 13 | Download : 18

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan şiiri kendine mahsus bir hayat görüşünü, dünya ve varoluş algısını da içinde barındırır. Bu hayat görüşünün makbûl olan ve olmayan tipleri şiire yansır. Bu çalışmayı ilgilendiren tipler sahte âşık ehl-i hevâ, ehl-i heves , zâhid ve âşık’tır. Bu tiplerin belli başlı özellikleri Divan şiiri mahsullerinde tespit edilebilmektedir. Böylelikle kabule mazhar olan ve kınanan hayat tarzlarını belirlemek de mümkündür. Diğer yandan insan varoluş biçimlerini estetik, etik ve dinî olmak üzere üç kısımda ele alan Kierkegaard bu üç evreyi temsil eden; edebiyat, müzik, tarih ve mitoloji gibi farklı alanlardan tipler seçmiştir. Bu çalışmada Divan şiirinin yukarıda bahsi geçen üç tipi ile Kierkegaard’ın varoluş evreleri arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Buna göre estetik evrenin dolaysız hazcısı ile ehl-i heves, etik evrenin ahlakçı tipi ile zâhid, din evresinin iman şövalyesi ile âşık tipleri mukayeseli bir şekilde tahlil edilmiştir. Divan şiiriyle doğrudan bir teması tespit edilemeyen Kierkegaard’ın, tasnif ve tarif ettiği varoluş biçimleriyle Divan şiirindeki söz konusu tipler arasındaki benzerliğin nasıl yorumlanabileceği üzerine düşünceler ortaya konulmuştur.
Keywords : Kierkegaard, divan şiiri, ehl i hevâ, zâhid, âşık