Cemâleddin İshak El- Karamanî’nin Bilinmeyen Şiirleri

Authors : Suat DONUK

Pages : 77-144

View : 9 | Download : 14

Publication Date : 2016-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâmî Türk edebiyatına mensup sanatçılar edebî kurallara riayette divan şairlerine nazaran daha rahat hareket etmişlerdir. Örneğin kaleme aldıkları şiirleri müstakil bir esere dönüştürmede divan şairleri kadar hassasiyet göstermemişlerdir. Bu nedenle İslâmî Türk edebiyatı şairlerinden çoğunun şiirleri mecmua, cönk vb. yazılı kaynaklarda dağınık bir vaziyette bulunmaktadır. 933/1526-27 senesinde vefat eden, Cemâl Halîfe ismiyle de tanınan, Halvetî şeyhi Cemâleddin İshak el-Karamanî bu şairlerden biridir. Onun şimdiye kadar yayınlanmamış bazı şiirleri en-Nesâ’ihu’ssûfiyye fî Mevâ‘izi’d-dîniyye isimli eserinin iki yazma nüshasının sonunda yer almaktadır. 59 gazel ve 1 murabbadan oluşan bu şiirlerin hemen hemen hepsi dinî-tasavvufî içeriklidir. Manzumelerde aruz vezni ve kafiyenin uygulanma başarısı İslâmî Türk edebiyatı ortalamasının biraz üstündedir. Deyimlere sıkça yer verilen dizelerde edebî sanat ve mazmunlara ender başvurulmuştur. Türkçe arkaik kelime ve ekler bakımından zengin olması bu manzumeleri oldukça önemli kılmaktadır. Dizelerde geçen bazı ifadelerden, Cemâleddin İshak el-Karamanî’nin zamanının meşhur şeyhleri arasında yer aldığı, hoşgörülü ve alçakgönüllü biri olduğu anlaşılmaktadır. Bu makalede önce Cemâleddin İshak’ın bilinmeyen şiirlerinin ona aidiyeti tartışılacak, manzumelerden hareketle onun hayatı ve şahsiyeti hakkında elde edilen bilgiler verilecektir. Sonra meçhul şiirlerin şekil ve muhteva bakımından incelenmesiyle elde edilen veriler sunulacaktır. Çalışma sonunda varılan sonuçlar sıralandıktan sonra Cemâleddin İshak el-Karamanî’nin bilinmeyen şiirlerinin iki nüshanın mukayesesiyle tesis edilmiş edisyon kritikli metni ilim âlemine takdim edilecektir.
Keywords : Cemâleddin İshak el Karamanî, 16 yüzyıl, Tasavvuf