Muhibbî Dîvânı’nda Değerli Taşlar

Authors : Semih YEŞİLBAĞ

Pages : 689-712

View : 20 | Download : 22

Publication Date : 2019-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski çağlardan beri her dönemde renkleri, parlaklıkları ile insanoğlunun dikkatini çeken değerli taşlar, zaman içerisinde bazen eşya yapılırken bazen hastalıklara dermân aranırken bazen de mekânlar ve insanlar süslenirken kullanılmıştır. Güzellere ve güzelliklere kayıtsız kalmayan klasik Türk edebiyatı da değerli taşlara kapılarını açmış, şâirler başlıcaları akîk, dür, elmâs, kehribâr, lâciverd, la’l, mercân, yâkût, zümürrüd vb. olan bu taşlardan gerçek anlamlı kullanımlarda tespih, mühür gibi eşya veya yüzük, küpe, taç gibi takı ya da aksesuar malzemesi olarak bahsetmiş; ama özellikle mecazî anlamlı kullanımlarda sevgiliye ait güzellik unsurlarını dile getirirken ve âşığın bazı âşıklık hallerini ifade ederken etkili anlatım sağlayabilmek için yararlanmışlardır. Bu çalışmada, Muhibbî Dîvânı üzerinden yola çıkılarak değerli taşların oluşumları, nerelerden çıkarıldıkları, çeşitleri, yararları, zararları, taşlar çerçevesinde oluşmuş bazı inanışlar gibi farklı özellikler üzerinde durulmuş, Muhibbî Dîvânı’ndan ilgili beyitlere yer verilerek hem taşlarla ilgili genel bilgiler verilmeye hem de pâdişâh şâirler içerisinde 4100’den fazla şiirle en çok şiire sahip olan Kanûnî Sultân Süleymân’ın divanında bu taşları nasıl kullandığı gösterilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Klasik Türk edebiyâtı, değerli taşlar, Muhibbî, Kanûnî Sultân Süleymân