Ahmed Rıdvan’ın Hüsrev ü Şirin Mesnevisinde Halk İnanışları

Authors : Ayşegül Ekici

Pages : 269-295

View : 212 | Download : 194

Publication Date : 2023-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumun üretip sahip olduğu maddȋ veya manevȋ her unsur, kültür kapsamındadır. Kültür unsurlarından önemli bir bölümünü halk inanışları oluşturur. Halk inanışları folklordan dinler tarihine kadar uzanıp edebiyat, tarih, psikoloji ve sosyoloji gibi pek çok bilim dalını yakından ilgilendiren çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Edebî ürünlerin pek çoğunda halk inanışlarına rastlamak mümkündür. Özellikle İslamiyetten önce destanların ve sonrasında masalların devamı olup hikȃye ve romana kadar uzanan mesnevȋler halk inanışları çalışmalarına zemin oluşturabilmektedir. Bu türdeki mesnevilerden biri de XVI. yüzyılda yaşamış olan Ahmed Rıdvan’ın Hüsrev ü Şirin adlı mesnevisidir. Konusunu tarihten alan ve trajik bir aşk hikȃyesi olan Hüsrev ü Şirin’e ilk olarak Arap coğrafyacılarının hazırladığı Taberȋ Tarihi’de rastlanılmıştır. Firdevsȋ’ nin Şehnȃme’ sinde şiir olarak görülür. Anadolu sahasında Hüsrev ü Şirin mesnevisi, başta Şeyhî olmak üzere pek çok şair tarafından kaleme alınmakla birlikte Ahmet Rıdvan’ın eseri halk inanışları açısından daha geniş bir yelpazeye sahiptir. Ayrıca tasvirlerin daha canlı ve imajların zengin olması, mitolojik ögelerin ve inançların anlatım özellikleri Rıdvan’ın mesnevisini ön plana taşır. Bu çalışmada kültürün bir parçası olan halk inanışlarının klasik Türk edebiyatının kaynakları arasında yer alması belirtilmiş ve mesnevide geçen inanışlar açıklanarak edebiyat ve kültür tarihine katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Keywords : Klasik Türk edebiyatı, halk inanışları, Hüsrev ü Şirin, mesnevi