TATLI VE DOĞRU SÖZÜN HÜSN-İ TE’SÎRİ HAKKINDA BİR HİKÂYE-İ TAVÎLE

Authors : Avni Erdemir

Pages : 150-173

Doi:10.15247/devdergisi.1549039

View : 3 | Download : 1

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Abdurrahman Kâmil Yetkin (ö.1941), Amasya’nın yetiştirdiği son devir âlim, şair ve din adamlarından birisidir. Kâmil Efendi, Amasya’da uzun yıllar müderrislik ve müftülük yapmış; resmî görevlerinin yanında dinî, ahlâkî ve edebî mahiyette çok sayıda eser kaleme almıştır. Bu eserlerinden birisi de lisan ve kalem konusunu ele alıp karşılaştırdığı Nakd-i Hâtır’dır. Yazar, okuyucunun şevkini, dinleyenin zevkini artırarak tatlı ve doğru sözün gücünü somut bir şekilde anlatmak amacıyla Nakd-i Hâtır’a uzun bir hikâye yerleştirmiştir. Makalenin temel konusu, Nakd-i Hâtır içinde yer alan ve yazarın “Tatlı ve Doğru Sözün Hüsn-i Te’sîri Hakkında Bir Hikâye-i Tavîle” ismini verdiği bu müstakil hikâyedir. Alegorik tarzda yazılan hikâyenin kahramanları; Akl, Nefs, Fikr, Aşk ve Rûh’tur. Hikâyede Akl padişahı, Nefs veziri, Rûh, Aşk ve Fikr ise padişahın nedimlerini temsil etmektedir. Kahramanlar, hikâye boyunca konu üzerinde ayet ve hadisler yanında Türkçe, Arapça ve Farsça şiir ve özlü sözlerden yararlanarak tartışmakta ve birbirlerini ikna etmeye çalışmaktadır. Makalede hikâye; önce olay örgüsü, şahıs kadrosu, mekân, zaman, bakış açısı ve anlatıcı bakımından incelenmiş; daha sonra hikâyedeki özlü sözler ve Türkçe beyitler tespit edilmiş ve hikâye kahramanlarının tartışmalarından örnek pasajlar verilmiştir. Çalışmayla Abdurrahman Kâmil Efendi’nin hikâyesi üzerinden müzakere ve tartışmalarda ilmî birikimin, yumuşak üslubun, tatlı dilin ve doğru sözün gücü ortaya konulmuştur.
Keywords : Abdurrahman Kâmil, Nakd-i Hâtır, Hikâye, Tatlı Dil, Doğru Söz, Sözün Tesiri.