Kırgızistan`daki Dunganların Sosyal Çatışma Dönemlerinde Çevre ile İlişkileri

Authors : Derviş Ulaşhan ERASLAN

Pages : 92-117

Doi:10.59114/dasad.1289231

View : 12 | Download : 16

Publication Date : 2023-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Kırgızistan coğrafi konumu itibariyle kavşak noktada olması sebebiyle hem Doğu Asya’dan hem de Türkistan coğrafyasından çok fazla göç almıştır. Çarlık Rusya, SSCB ve bağımsız Kırgız Cumhuriyeti döneminde de bu göçler devam etmiştir. Günümüzde Kırgızistan topraklarında asli kimlik unsuru Kırgızlarla beraber 23 etnik unsur bulunmakla birlikte diğer etnik unsurlar dâhil edildiğinde 80’den fazla etnik kimlik ülkede yaşamaktadır. Farklı kimlik ve kültür unsurları her ne kadar bir toplum için zenginlik olsa da farklılıklar zaman zaman gerilim ve çatışma unsuru da olabilmektedir. Bu çalışmada Kırgızistan nüfusu içerisinde en fazla üçüncü etnik unsuru oluşturan Dunganların, Kırgızistan topraklarına göçünden günümüze kadar yaşamış oldukları etnik gerilimler, sosyal çatışmalar ve sonraki dönemlerde çevre ile ilişkileri ele alınmıştır. Çalışmada Dunganların içerisinde bulunmuş oldukları sosyal çatışmalara neden olan faktörler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu minvalde daha sıklıkla ekonomik avantajlarını kaybettikleri dönemlerde sosyal çatışma, etnik gerilim ve şiddet olaylarına karıştıkları sonucuna ulaşılmaktadır. Bununla birlikte yarı kapalı bir toplum özelliği göstermeleri de Dunganların merkez ile olan ilişkilerini zayıf kılmaktadır. Bu çalışmada Dunganlar çalışkan, uysal bir topluluk olma özelliği göstermekle birlikte, ekonomik çıkar grubu oluşturamadıkları, ticaretten dışlandıkları ve sömürü düzeniyle karşılaştıkları her dönemde de isyancı karakteristik özelliklerini günümüze kadar taşımışlardır. Çalışmada Dunganların, Kırgızistan’da yaşamış olduğu sosyal çatışma süreçlerinde çevre ile ilişkileri ele alınacaktır. Bununla birlikte Dungan adının anlamına, Dunganların kökenine açıklık getirilecek ve Dunganların Kırgızistan’a göçlerine değinilecektir. Çalışmada sosyal çatışma dönemleri Çarlık Rusya, SSCB Rusya ve bağımsız Kırgızistan Cumhuriyeti olmak üzere üç başlıkta işlenmiştir.
Keywords : Kırgızistan, Dunganlar, Çin, SSCB, Çarlık Rusya, göç, isyan, sosyal çatışma