Klâsik Edebiyat Bağlamında Kutadgu Bilig’de Bilgi Temelinde Söz

Authors : Ömer İNCE

Pages : 32-41

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kutadgu Bilig içeriği itibariyle çok yönlü bir eserdir. Bu eser, yalnızca Türk Edebiyatı Tarihi bakımından değil, aynı zamanda Türk toplum hayatı, Türk dil ve kültür arkeolojisi ve Türk devlet felsefesi açısından da önemli bir kaynaktır. Karahanlılar (840-1212) döneminde Balasagunlu Yusuf Has Hacib (d.1019- Ö.?) tarafından yazılmış olan eser, “Tabgaç Buğra Karahan Ebû Ali Hasan b. Süleyman Arslan Karahan” namına yazılmış ve kendisine (M.1069/1070) sunulmuştur. Bu eser İslâmiyet sonrası Türk Dili ve Edebiyatının şaheserlerinin ilkidir. Edebiyat tarihinde bu nitelikte eser sayısı fazla değildir. Fuat Köprülü’ye göre, bir eserin şaheser sayılabilmesi için, yüzyıllarca önem ve değerini muhafaza edip, kendinden sonra gelen sanatkârlarca da takip ve taklit edilmesi gerekir. Kutadgu Bilig’e bu özelliği itibariyle baktığımız zaman, eserin bu nitelikleri taşımakta olduğu görülür. Türk Dili ve Edebiyatı tarihi açısından önemli olan bu eser, kültür tarihi açısından da oldukça önemli bir yere sahiptir. Ancak vurgulanan özellik ve önemi itibariyle Kutadgu Bilig’in ele alıp sunduğu konular, günümüz dil ve kültür hayatında yeterince öne çıkarılamamıştır. Bu sebeple eserin hak ettiği önemli ve itibarlı yerini bulduğunu söylemek oldukça zordur. Bu eserle Yusuf Has Hacib her yaşta ve her yerde insanı eğitmeyi hedeflemiştir. Eğitim; bilgi ve davranışın ideal bir sentezidir. Eğitim ve bilgi kişinin konuşmasında, davranışlarında görülüp gözlenen bir olgudur. Yusuf Has Hacib, bu eseriyle ideal olarak kurguladığı eğitimli, mutlu ve huzurlu insanlardan oluşan bir toplum için bireylere öğretilmesi gereken pek çok bilgiyi özünde barındıran bu eserinde konuşmaya özel bir yer vermiştir.
Keywords : Konuşma eğitimi, Kutadgu Bilig, Klâsik edebiyat