SALİH ZEKİ (EKİNCİ) BEY’İN "TÜRKİYE’DE TÜTÜN, ZİRAAT, SINAAT VE TİCARETİ" ADLI ESERİNE GÖRE TÜTÜN İNHİSAR İDARESİ’NİN TEŞKİLAT YAPISI (1928)

Authors : Mustafa Dağ

Pages : 183-215

View : 120 | Download : 164

Publication Date : 2023-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Salih Zeki Bey’in 1928 yılında kaleme almış olduğu Türkiye’de Tütün, Ziraat, Sınaat ve Ticareti başlıklı eserinde İnhisar İdaresi’nin teşkilat yapısı çalışmamızın ana temasını teşkil etmektedir. Çalışma, Tütün İnhisar İdaresi genel müdürlüğünün teşkilat yapısı, İnhisar İdaresi’nin vilayet teşkilatı, kadro yapılanmaları ve İnhisar İdaresi Tütün Fabrikaları ve Atölyeleri ile sınırlandırılmıştır. Bu sınırlılıkta müellifin aktarmış olduğu bilgiler belirleyici olmuştur. Bu çerçevede 1928 yılında İnhisar İdaresi’nin Türkiye Cumhuriyeti’ndeki teşkilat yapısı eserde aktarılan bilgiler ışığında değerlendirilmiştir. Çalışmanın temel kaynağı Salih Zeki Bey tarafından kaleme alınan Türkiye’de Tütün, Ziraat, Sınaat ve Ticareti adlı eserdir. Ancak Başbakanlık Devlet Arşivleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazetesi ve telif eserlerden de istifade edilmiştir. Konu ele alınırken idaresi Reji Şirketi’nden devlet inhisarına geçen tütünün denetlenmesi için kentlerde kurulan teşkilat şeması üzerinde değerlendirmede bulunulmuştur. Bu doğrultuda Salih Zeki Bey’in aktarmış olduğu bilgilerden elde edilen temel bulgu idarenin önemli tütün üretim ve imalatının gerçekleştiği bölgelerde teşkilatlandırılmış olmasıdır. Bu teşkilatlanmalar ise bölgenin önemine göre baş müdürlük veya merkezi müdürlük olarak gerçekleşmiştir. İdarenin şubeleri çoğu kente kurulmasına rağmen fabrika veya atölyelerin belirli bölgelerde kurulduğu saptanmıştır. Bu durum ise fabrika veya atölyelerin açılmasında kentin ticari konumunun göz önünde bulundurulduğunu göstermektedir.
Keywords : Salih Zeki, Tütün, Türkiye Cumhuriyeti, İnhisar İdaresi, Tütün Teşkilatı