OSMANLI DEVLETİ’NDE VAKIF- TOPLUM İLİŞKİLERİ VE AŞİRETLER

Authors : Mehmet Nuri Şanda

Pages : 343-360

View : 104 | Download : 197

Publication Date : 2023-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada vakıfların ortaya çıkışı, tarihsel gelişimi, İslam hukukunda ve Osmanlı Devleti’nde vakıfların yeri, aşiret mensuplarının kurduğu vakıflar, aşiretlerin bağlı oldukları vakıflar, vakıf arazilerinin işletme hakkının aşiretlere verilmesi ve aşiretlerin vakıf mallarına verdikleri zararlar hakkında bilgilere yer verilmiştir. Vakıf, insanların mallarını ve mülklerini Allah yolunda harcamak istemesi, muhtaçların ihtiyaçlarını karşılamak ve onlara yardımcı olmak gayesiyle kurulmuştur. Türk-İslam devletlerinde vakıflar, toplumsal yaşamı düzenleyen, dayanışmayı ve yardımlaşmayı artıran kurumlardır. Vakıflar, Osmanlı Devleti’nin dört bir yanına yayılmıştır. Kuruldukları yerlerde eğitim, bayındırlık, şehircilik ve dini faaliyetlerin idare edilmesinde temel faktör olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Osmanlı ülkesinde vakıflar vasıtasıyla birçok mescit, camii, kütüphane, medrese, hastane, imarethane, misafirhane, han, hamam, sebil, çeşme, mezarlık, suyolu ve yol inşa edilerek insanların hizmetine sunulmuştur. Osmanlı Devleti’nde ve diğer Türk-İslam devletlerinde vakıflar sadece insanların ihtiyaçları için kurulmamış, hayvanların karınlarının doyurulması ve bakımlarının yapılması gibi amaçlarla da kurulmuştur. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden tarihsel araştırma yöntemi, örnekleme yöntemi ve doküman-içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Literatürde vakıflar hakkında bazı tez ve araştırmaların yapılmış olduğu görülse de bu araştırmalarda önemli bazı arşiv belgelerinin kullanılmadığı tespit edilmiştir. Bu arşiv belgelerinin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Keywords : Osmanlı İmparatorluğu, Toplum, Vakıf, Aşiret