RUS TARİHYAZIMINDA MALAZGİRT SAVAŞI VE SELÇUKLULAR

Authors : Tevfik Orkun Develi

Pages : 627-648

View : 75 | Download : 136

Publication Date : 2023-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :1071 yılında, Malazgirt’in güneydoğusu boyunca uzanan platoda Bizans ordusuyla karşı karşıya gelen Selçuklular, Türk ve dünya tarihini derinden etkileyen bir zafer kazanmışlardır. Anadolu’nun Türk yurdu hale gelmesinde bir mihenk taşı olan Malazgirt Savaşı, günümüze kadar farklı dillerde yapılan çok sayıda akademik çalışmaya konu olmuştur. Buna rağmen, Rusça literatürde savaşa yönelik yapılan araştırmaların Türkiye’de yeterince tanındığını söylemek zordur. Bu bağlamda hem Bizans’ın siyasi ve kültürel mirasına Rus tarihçiliğinin duyduğu yakınlık, hem de Sovyet tarihçiliğinin aynı birikimle arasına koyduğu mesafe, Rusça literatürde Malazgirt Savaşı ve Selçuklu Türkleri ile ilgili çalışmaların seyrini doğrudan etkilemiştir. Benzer şekilde gerek imparatorluk gerekse Sovyetler çatısı altında bir arada yaşayan farklı milletlere mensup tarihçiler, Malazgirt Savaşı’na farklı bakış açıları ve derinlikli analizler sunmuş ancak bu durum aynı zamanda arkasında siyasal kaygılar barındıran bazı gerilimler ve anlaşmazlıklar da yaratmıştır. Rus (ve Sovyet) tarihyazımından örneklerle Malazgirt Savaşı’nı ve Selçuklu Türklerini mercek altına alan bu çalışmada, ayrıca savaşın tarihlendirmesiyle ilgili tartışmalar irdelenmiş, takvim kullanımıyla ilgili bir sorunsaldan yola çıkılarak nihai çatışmanın yaşandığı gün tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunun için de ilk kez 2020 yılında başlayan "Malazgirt Savaş Alanının Tespiti, Tarihi ve Arkeolojik Yüzey Araştırması” bünyesinde yapılan çalışmalar kapsamında oluşturulan bir metot kullanılmıştır. Böylece savaşın lokalizasyonu ve tarihlendirilmesiyle ilgili bilinenlere özgün bir katkı sunulması amaçlanmıştır.
Keywords : Malazgirt Savaşı, Selçuklu, Türk, Rus, Sovyet, tarihyazımı