OSMANLI DEVLETİ’NDE KADILARIN GÖREV VE YETKİLERİ BAKIMINDAN YENİÇERİLERLE MÜNASEBETİ

Authors : Abdulkasim Gül

Pages : 9-29

View : 30 | Download : 32

Publication Date : 2024-04-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nde askerî zümreyi de kapsayacak şekilde en geniş yetki ve görev alanına sahip kamu görevlileri kadılardı. Kadıların görev ve vazifelerinin idarenin genel işleyişi dışında, taşra güçlerinin dengelenmesi ve askerî kesimin bu sınıftan olmayan bir görevli sorumluluğuna verilmesi bakımlarından bir vasıta olarak kullanılıp kullanılmadığı ehemmiyetli bir noktadır. Bu çalışmanın maksadı söz konusu durumun anlaşılabilmesine yardımcı olmaktır. İncelemenin yeniçeriler üzerinden yapılmasının elbette çeşitli sebepleri vardır. Yeniçeriler ilk teşkil edilen kapıkulu askerleri olma yanında devşirme ve acemi oğlanlığı gibi uygulamalarla da başlangıçları itibariyle bağlantılıydı. Çalışma esas olarak kadıların yeniçerilerle alakalı görev ve yetkileri zeminine oturtuldu. Öncelikle kadıların görevleri tafsilatla sıralanarak ne kadar geniş bir zeminde olduğu ve hangi alanları ilgilendirdiği gösterilmek istendi. Diğer taraftan yeniçerilik klasik dönem sonrasında büyük değişime uğradığından bu durumun kadının görev ve yetkilerine yansıması görüldü. Tabii netice alınabilmesi için zaman kısıtlamasına gidilmedi, klasik dönemden başlanarak Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasına kadarki süreç ele alındı. Her ne kadar kadının yeniçerileri ilgilendiren görev ve yetkileri mutlak bir ayrıma tabi tutulmasa da makale, ağırlıklı yönlere göre tasnif edilerek dört kısımda tasnif edildi. Her kısımda mevzuya uygun değerlendirmeler yapılmanın dışında esasen sonuç kısmında mesele tahlil edildi. Makalede kadı ve yeniçeriler üzerine yapılmış çalışmalar dışında, başta Mühimme Defterleri olmak üzere arşiv kaynakları kullanıldı.
Keywords : Kadı, yeniçeri, yargılama, amir