GRICE VE SEARLE’IN ANLAM KURAMLARINDA “YÖNELİM” VE “UZLAŞIM” ANLAYIŞLARININ YÖNELİMSELLİKLERİ

Authors : Pınar Türkmen Birlik, Eren Rızvanoğlu

Pages : 442-464

Doi:10.69878/deuefad.1441246

View : 68 | Download : 114

Publication Date : 2024-10-22

Article Type : Research Paper

Abstract :H. Paul Grice ve John R. Searle yirminci yüzyıl gündelik dil paradigmasının önemli iki figürüdür. Her iki düşünür de anlamı, iletişim ortamının özellikleriyle açıklama eğilimi taşır. Ancak bu eğilim içerisinde her ikisinin de anlam açıklamaları farklılık gösterir. Anlam konusunu ilk ele alış şekilleri itibariyle Grice, sözcenin sahip olduğu anlamı, konuşanın söylemek istediği, yani ima ederek dinleyenin anlaması gereken şey olarak ele alınması gerektiğini düşünür ve böylece geleneksel anlam anlayışının dışına çıkar. Searle ise söz edimleri üzerine yöneldiğinde, anlamsal yapıyı sosyal görüngülerin, yani toplumsal uzlaşım, kurallar ve sözcelem bağlamları etrafında ele alır. Böylece o, Austin’in yanı sıra Grice’in de açıklamada yetersiz kaldığı hususları yeniden gözden geçirmeyi amaçlar. Aşağı yukarı aynı dönemlere denk gelen bu anlam açıklamalarının, süreç içerisindeki gelişimleri takip edildiğinde onların birbirleri üzerinde “belli ölçülerde” de olsa etkileri olduğu ileri sürülebilir. Nitekim Grice, son çalışmalarında uzlaşımsal anlama yer açarken, Searle da bireysel yönelimselliğin üzerinde yoğunlaşıp, onun söz edimlerindeki yeri ve zihin ile olan ilişkilerini irdelemeye yönelir. Biz de çalışmamızda bu iki düşünürün anlam açıklamalarında, yönelim ve uzlaşım kavramlarının yeri üzerinde duracağız. Bu iki kavramın anlam konusunun vazgeçilmez iki öğesi olduğuna işaret etmek üzere bu incelemedeki özel yönelimimiz ise, birbirleriyle uyuşmaz görünen bu düşüncelerin süreç içerisinde bu teorilerde nasıl olup da birbirleriyle temas eder bir hale geldikleriyle ilgili olacaktır.
Keywords : H Paul Grice, John R Searle, anlam, yönelim, uzlaşım