AB ÜLKELERİNİN İYİ ÜLKE SIRALAMALARININ AYLAK TABANLI VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİ İLE YENİDEN DEĞERLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR UYGULAMA

Authors : Leyla İşbilen Yücel

Pages : 101-129

Doi:10.24889/ifede.1493822

View : 20 | Download : 67

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı; İyi Ülke Endeksi üzerinden AB ülkelerinin “iyi ülke” olma durumlarını Veri Zarflama Analizi (VZA) ile değerlendirmek, her bir ülkenin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek ve bu bilgilere dayanarak politika yapıcılara ve sivil toplum kuruluşlarına öneriler sunmaktır. Etkinlik analizi, her birinde beşer alt bileşen bulunan yedi temel göstergeye sahip GCI’nın, aynı anda hem pozitif hem de negatif unsurlar içeren dört bileşeni üzerinden uygulanmıştır. Bahsi geçen bileşenler; ülkelerin dünya kültürüne katkıları, dünya barışı ve güvenliğine katkıları, dünya düzenine katkıları ve gezegen ve iklime katkılarıdır. GCI’nın tümüyle pozitif unsurlardan oluşan; bilim ve teknolojiye katkı, refah ve eşitliğe katkı, sağlık ve esenliğe katkı bileşenleri, VZA’nın girdileri azaltan veya çıktıları arttıran mantığına uygun olmadığı için kapsam dışı bırakılmıştır. Konusu ülkeler ve dolayısıyla insanlar olan bu çalışmanın, VZA’nın doğal kabul edilemeyecek birtakım önerilerinin, VZA’nın oransal artış veya azalışlar öneren mekanik yapısından kaynaklanmakta olduğu unutulmamalı, GCI’nın etkinlik analiziyle farklı bir şekilde ele alındığı ve endeksin kısmi bir yorumu olarak değerlendirilmelidir. Uygulamada GCI’nın 2022 verileriyle hesaplanmış olan 1.5 versiyonu kullanılmıştır. Etkinlik skorları, RStudio deaR paketi ile hesaplanmıştır. AB ülkelerinin GCI’nın ele alınan bileşenleri üzerinden hesaplanan etkinlik sıralamalarına göre; Avusturya ve Belçika dünya kültürüne katkı bakımından, Portekiz ve Estonya dünya barış ve güvenliğine katkı bakımından, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti dünya düzenine katkı bakımından, Hırvatistan ve Estonya ise gezegen ve iklime katkı bakımından en son sırada yer almışlardır. Çalışmada, ayrıca, literatürde iyi ülke sıralamalarının etkinlik analizi yaklaşımıyla ele alındığı bir çalışma olmaması nedeniyle, bu konuda çalışmayı düşünenler için karşılaşılan çeşitli zorluklara ve önerilere de yer verilmiştir.
Keywords : İyi Ülke Endeksi, Veri Zarflama Analizi, Aylak Tabanlı Model