Zeytin (Olea europaea) Bitkisinde Sodyum ve Klorun Alınması ve Taşınması Üzerine Çeşitlerin Etkisi

Authors : Mehmet Ali DEMİRAL

Pages : 5-12

View : 21 | Download : 4

Publication Date : 2004-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada zeytin (Olea europaea) çeşitlerinin Na ve Cl 'ün alınması ve taşınması üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, kontrol ve 3 farklı NaCl dozu (2560, 5120 ve 7680 mg L ) kum kültüründe yarı yarıya seyreltilmiş Hoagland çözeltisi verilerek yetiştirilen 8 farklı zeytin çeşidine uygulanmıştır. Deneme 95 gün boyunca sürdürülmüş ve daha sonra bitkiler hasat edilerek organlarına ayrılmıştır. Bitki dokularında Na ve Cl analizleri yapılarak kök, gövde ve yapraklarda kuru madde miktarı belirlenmiştir. Ayrıca, sürgün boyu ölçülmüştür. Çeşitler kuru madde miktarı ve bitki boyu yönünden farklılık göstermişlerdir. Bu parametreler birbirini olumsuz yönde etkilemiş ve tuz etkisi kuru madde miktarından çok sürgün boyu ile ilişkili bulunmuştur. Çeşitlerin büyük bir çoğunluğu Na ve Cl elementlerinin ilk alımı ve taşınması yönünden benzer bulunmuştur. Na ve Cl , uygulama dozlarıyla orantılı olarak kök ortamından alınmış ve toprak üstü organlara taşınmıştır. Genel olarak, her iki elementin miktarı ince köklerde en fazla bulunmuştur. Aynı zamanda, çeşitlerin Na ve Cl elementlerini ilk alım düzeyleri arasında da farklılıklar belirlenmiştir. Bu farklılık Na elementinde daha fazla olmuş ve Frontoio & Picholine çeşitleri ince köklerinde diğer çeşitlere göre en az 4-5 kat daha fazla Na depolamıştır. Buna karşın elementlerin taşınan miktarları ince köklerdeki ilk alım dereceleri ile ilgili bulunmamıştır. Sonuçlar, çeşitlerin Na ve Cl elementlerinin alınması ve taşınmasına olan tepkilerinin farklı olduğunu ortaya koymuştur. Olasılıkla, tuzun alınmasını denetleyen mekanizma kök içerisinde, özellikle de ince köklerde etkin olarak çalışmaktadır. Bu parametrenin zeytin çeşitlerinin tuza dayanıklılık mekanizmalarının anlaşılmasında bir ipucu olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.
Keywords : Olea europaea, tuzluluk, çeşit, bitki boyu, kuru madde